کودکي و اخلاق
محصول سخنان عالمان ديني موفق در علم و عمل، در دو بخش خلاصه مي شود: يکي چگونگي تربيت کودک و ديگري ترتيب علوم و دانشها.
در بخش تربيت کودک گفته اند: انساني که به دنيا آمده، «حديث العهد بالرب» است، يعني تازه از حضور ذات اقدس خداوند، تنزل کرده و به خدا تعهد توحيد ربوبي سپرده و به ياد اوست. او خداي خود را خوب مي شناسد و به موادي که بر اساس آن به خدا تعهد توحيد ربوبي سپرده آگاه است و با سرمايه الهام و آگاهي «فالهمها فجورها وتقويها» (3) به دنيا آمده و هنوز رنگ تيره طبيعت او را رنگين نکرده و قابل ترقي است.
بنابراين، قبل از اين که با عادات و رسوم ديگر آشنا شود، بايد او را با تربيت و آداب صحيح که «صبغه الهي» است رنگين کنيم و نگوييم کودک است و بايد بازي کند و هرچه خواست بگويد. بلکه بگوييم بازي صحيح بکند و حرف خوب، ياد بگيرد. چون حرف و بازي خوب و رفتار، گفتار و کردار ظريف و صحيح کودکانه هم کم نيست. اگر دستور ديني اين است که اولين سخني که کودک مي شنود اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ او باشد، براي آن است که کودک واقعا اين حرفها را مي فهمد. همان طور ه «الست بربکم» (4)را شنيد و فهميد و پاسخ صحيح داد، «اشهد ان لا اله الا الله» را هم به خوبي مي فهمد و به توحيد و رسالت شهادت مي دهد و نماز و فلاح و عمل خير و تکبير را به خوبي مي فهمد و مي پذيرد.
3. سوره شمس، آيه 8.4. سوره اعراف، آيه 172.