شناخت نفس و رهايي از غفلت

رواياتي که از حضرت علي (عليه السلام) در باره شناخت و عظمت نفس رسيده فراوان و بيش از روايات ديگران است. ساير ائمه (عليهم السلام) هم از آن حضرت و هم از پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم در اين زمينه رواياتي نقل کرده اند؛ چنان که خودشان هم منشا و منبع علوم الهي هستند در اين مورد بياناتي دارند و قهرا کسي دراين کارها موفق است که از ابتدا، نفس خود را به خوبي شناسايي کند.
ذات اقدس اله همواره به عهد و ميثاق عالم ذريه تذکر مي دهد. بسياري از آيات، تعبير «واذکر» دارد، يعني به ياد آن صحنه باشيد. تذکر صحنه عهد و ميثاق، خيلي سازنده است و انسان را از غفلت مي رهاند؛ چنان که اعمال و عبادات هم در حقيقت، تذکره همان ميثاق است.
از پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم نقل شده است که فرموده هنگام نماز، هاتف غيب و فرشته الهي ندا مي دهد:
«ايها الناس قوموا الي نيرانکم التي اوقدتموها علي ظهورکم فاطفئوها بصلاتکم» (12)
يعني، برخيزيد و آتشهايي را که بر پشت خود، روشن کرده ايد به وسيله نماز، خاموش کنيد البته اين آتش را خود انسان مي افروزد.
12. فقيه، ج 1، ص 133، باب فضل الصلاة، ح 3.