طهارت در اخلاق

طهارت بر سه گونه است؛ چنانکه آلودگي هم بر سه قسم است. دو قسم آن در فقه مطرح شده که عبارت است از طهارت از «خبث» و طهارت از، «حدث» . غسل يا شستن ظاهرعضو آلوده شده، طهارت خبثي، و وضو يا غسل، طهارت حدثي مي آورد؛ اما آنچه در اخلاق مطرح است اين است که آلودگي گناه با وضو و غسل پاک نمي شود، بلکه با توبه و کفاره تطهير مي گردد و احکام الهي براي تامين اين طهارتهاست. با اين توضيح معلوم مي شود خضوع مستمر انسان در برابر اوامر الهي او را از هر گناهي هم پاک مي کند، يعني اگر گناهي دارد همين خضوع و توبه و انابه او را تطهير مي کند و اگر گناهي ندارد همين خضوع مانع بزهکاري او مي شود، پس تاثير خضوع براي دفع گناه يا رفع آن مؤثر است.
مهمترين قسم از اقسام طهارت، طهارت روح از مشاهده غير خداست. توضيح اين که: ذات اقدس اله، خود را رزاق و زمامدار کل هستي معرفي مي کند:«و ما من دابة في الارض الا علي الله رزقها» (16)«و ما من دابة الا هو اخذ بناصيتها» (17).
اين که مي فرمايد: زمام هر جنبنده اي به دست خداست، معنايش اين نيست که فقط جانداران، داراي زمامند و زمام آنها به دست خداست بلکه به اين معناست که آنچه بر روي زمين يا در زير زمين است زمامي دارد و زمام آنها به دست خداست.
قرآن کريم در باره راهيابي نهرهاي موجود در دل زمين مي فرمايد:«الم تر ان الله انزل من السماء ماء فسلکه ينابيع في الارض» (18):خداوند باران را از آسمان، نازل و راههاي زيرزمين را براي قناتها، چاهها و چشمه ها مشخص کرده است که اين آبهاي زيرزمين، از کجا شروع و چه مسير را طي کنند و کجا به صورت چشمه و چاه و قنات، سربرآورند. پس زمام همه آبهاي زيرزميني هم به دست خداست؛ چنانکه زمام موجودات آسماني به دست اوست و مدبرات را او اداره مي کند:«و اوحي في کل سماء امرها» (19).
16. سوره هود، آيه 6.17. همان، آيه 56.18. سوره زمر، آيه 21.19. سوره فصلت، آيه 12.