فصل پنجم: نقش اخلاق در گرايش به لذات برترانسان

لذت و رنج

انسان بدون لذت و درد نيست، از برخي امور، لذت مي برد و از بعضي رنجور مي شود و در تنظيم اين امور، اخلاق سهم مؤثري دارد. در سايه مسائل اخلاقي، لذت و درد صحيح از نا صحيح، تشخيص داده مي شود تا انسان به سراغ لذت صحيح برود و از ناصحيح آن برحذر باشد، و اگر براي رسيدن به لذت صحيح، دردي لازم باشد دردمندانه آن را تحمل کند که اين درد، رواست و موجب نشاط و رفاه است و اگر گفتند رنج، زمينه گنج است، اين گفته در مسائل اخلاقي، معناي روشنتري دارد؛ يعني رنج بدن، گنج جان خواهد بود.
براي بررسي مسائل لذت و درد، نخست بايد معناي لذت و درد و سپس تقسيمات آن بيان شود، مشخص شود که کدام لذت و درد، درست و کدام ناروا و نادرست است. لذت، ادراک ملايم است. درک چيزي که ملايم به حال انسان باشد، لذت آور است يا لذت، همان درک ملايم است و درک چيزي که ناگوار باشد، درد آور است و چون انسان، داراي شئون فراوان است، براي هر شان خود، هم گوارا بودن و هم ناگوار بودن، هم ادراک گوارا و هم ادراک ناگوار دارد.