لذت فعلي و لذت انفعالي

انسان در عين حال که داراي قوه علمي و عملي است از جهتي، کارهاي او به دو دسته تقسيم مي شود: فعلي و انفعالي؛ يعني گاهي انسان، کار مي کند و لذت مي برد و گاهي کار مي پذيرد و لذت مي برد. به همين اعتبار، لذت به دو قسم فعلي و انفعالي تقسيم مي شود.
اگر به انسان بگويند: لذتي که شما مي بريد، لذت منفعلانه است، دست از آن بر مي دارد؛ اين مطلب پيچيده است که انسان خيال مي کند لذت فاعلي دارد، ولي بعدا معلوم مي شود که لذت او منفعلانه بوده؛ يعني اگر نيروي فعال او کار را درست انجام بدهد، داراي لذت فاعلي است و اگر نيروي پذيراي او درست اثر بپذيرد، لذت انفعالي دارد.