لذت فعلي اخلاقي

يکي از پيچيده ترين مسائل اخلاقي اين است که بدانيم آيا به گونه اسيري خدمتگزار، لذت مي بريم يا مانند فرمانروايي حاکم؟ تهذيب اخلاق آن است که انسان لذت فرمانده و امير را ببرد؛ نه لذت فرمانبر و اسير را. چون لذت اسير، لذت دروغين و درد راستين، و لذت امير، لذتي راستين است و اگر رنجي هم داشته باشد، ثواب دارد، چون مقدمه گنج است.