نظام اسلامي در سايه اخلاق

در نظام اسلامي، همان طور که در صيانت و اخلاق اسلامي معيار، نان و گوشت و ... نيست بلکه فضايل اخلاقي است، در جذب و جلب اعتماد مردم هم معيار، مسائل اخلاقي است.

در يکي از بيانات اميرالمؤمنين (عليه السلام) آمده است:

«قلوب الرعية خزائن راعيها فما اودع فيها او زرع فيها من خير او شر وجدها» (5)

مسئولين در نظام اسلامي با دلهاي مردم، سر و کار دارند و دلهاي آنان مزرعه مسئولين است. هر کسي در هر مزرعه اي هرچه کشت، درو مي کند. مردم سختيها را تحمل مي کنند ولي ظلم، رشوه و بداخلاقي را تحمل نمي کنند.

حضرت علي (عليه السلام) مي فرمايد:

«يستدل علي ادبار الدول باربعة»

يعني اگر انسان خواست ببيند نظامي مي ماند يا سقوط مي کند، چهار معيار را بايد
[266]

بررسي کند: اگر خداي ناکرده اين چهار چيز در نظامي وجود داشت، آن نظام سقوط مي کند و اگر نبود، براي هميشه مي ماند. اين چهار معيار، عبارتند از:

«تضييع الاصول، و التمسک بالغرور، و تاخير الافاضل و تقديم الاراذل» (6)

يعني، اگر اصول ارزشي واخلاقي ضايع گردد، ظلم جايگزين عدل و خيانت، جايگزين امانت و انسان، مغرور شود؛ افراد حزب اللهي، امين، لايق و با تجربه، منزوي گردند و اشخاص رذل، بدسابقه، بد اخلاق و سست اعتقاد مصدر کار قرار گيرند، در آن صورت مي توان نتيجه گرفت که سقوط مي کند.

حال براي اصلاح و حفظ نظام اسلامي خود بايد خودمان را اصلاح و حفظ کنيم، به طوري که مسائل ارزشي در تدوين و تهيه برنامه ها کاملا ملحوظ گردد و رعايت حقوق مجريان فاضل و تقديم آنان در مقام اجرا بر ديگران، محفوظ باشد.
5. شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، ج 11، ص 94.6. شرح غرر الحکم، ج 6، ص 450.