علم اخلاق و شواهد عقلي و نقلي

علم اخلاق همانند علم فقه و حقوق و ساير علوم ديني، متن و شرح دارد که متنش را قرآن و حديث تبيين مي کند و شرحش نيز به وسيله همان متون ديني به کمک عقل و سنت و سيرت صالحان سالک صورت مي گيرد. همان طور که فقيه، متن آيه اي از آيات الاحکام يا حديثي را در مسائل فقهي، با استمداد از شواهد عقلي و نقلي شرح مي کند، مسائل اخلاقي هم چنين است. اگر آيه يا حديثي، مطلب اخلاقي را عنوان کند، با استمداد از ساير آيات، استعانت از سنت و براهين عقلي و سيرت و سنت معصومين (عليهم السلام) آن متن اخلاقي تشريح و شبهات آن، بازگو و به آنها پاسخ داده مي شود.
علم اخلاق و فلسفه اخلاق با تفاوتي که با هم دارند در اين جهت شريکند که علم برهاني و استدلالي اند؛ زيرا صرف نقل يک حديث و ترجمه آن گرچه بازده موعظتي دارد؛ محصول علمي و فلسفي اش بسيار کم است. لذا در فن تهذيب روح ضمن اين که يک باحث فن اخلاق از بعضي از متون اصلي مدد مي گيرد ناچار است آن را با شواهد عقلي و نقلي شرح کند.