نشانه توحيد عملي

توحيد در برنامه هاي عملي آنگاه ظهور مي کند که انسان در آغاز و پايان هر کاري «خدا» بگويد: «و قل رب ادخلني مدخل صدق و اخرجني مخرج صدق» (7).
همان گونه که قبلا اشاره شد، اين آيه، اختصاصي به ورود در دنيا يا برزخ يا قيامت و خروج از دنيا يا برزخ يا صحنه قيامت ندارد، بلکه موحد هر کاري را انجام مي دهد بايد بتواند «نام خدا» را ببرد و اين کار. قهرا واجب و يا مستحب است. به عبارت ديگر، کاري که انسان به نام خدا شروع مي کند، کار حرام و مکروه يا مشتبه و مشکوک نمي تواند باشد؛ زيرا چنين کارهايي هرگز مورد رضايت خداي سبحان نيست و با ذکر نام او نيز هيچ تناسبي ندارد.
اين که گفته اند: هر کاري را که انجام مي دهي نام خدا را ببر؛ يعني کار بايد به گونه اي باشد که انسان بتواند به نام خدا بگويد و اين، بهترين برنامه هاي توحيدي است که در همه شئون زندگي ما هست. انسان موحد، در همه امور چنين مي انديشد. گاهي ممکن است انسان، در اوايل امر با حسن نيت، وارد کاري بشود و به نام خدا بگويد؛ ولي دراثناي عمل، جاذبه هاي طبيعي، او را به سمت خود منحرف کند و او نتواند در پايان کار به نام خدا بگويد. آيه سوره «اسراء» مي گويد: در آغاز هر کاري که وارد مي شويد، به نام خدا بگوييد و به همين صورت کار را ادامه دهيد به گونه اي که وقتي از آن دست کشيديد نيز بتوانيد به نام خدا بگوييد با اين ترتيب، سراسر آن کار واجب يا مستحب، مظهر توحيد مي شود.
چنين انساني اهل استغفار هم هست، يعني از خدا طلب مغفرت مي کند که اگر غفلتي کرد يا قصوري ورزيد و يا گاهي به برخي از گناهان صغيره مبتلا شد، خدا از او در گذرد و مي دانيم که استغفار براي نوع اوليا، جنبه دفعي دارد، يعني آنان با اين استغفار از خطر ارتکاب به گناه مي رهند، نه جنبه رفعي تا آنان با استغفار از خطر کيفر گناه ارتکاب شده نجات يابند.
انسان مهذب و منزه از غبار طبيعت، کامل است. و بهشت، «دارکمال» ناميده مي شود. اسلام نيز، کامل است و نقصي در آن نيست.
7. سوره اسراء، آيه 80.