کمال در بينايي و دارايي

با اين بيان، معلوم مي شود کمال، در بينايي و دارايي انسان است، انسان بايد معارف الهي را به خوبي بفهمد و بر اساس آن عمل کند، يعني آنچه را که ياد گرفته به عمل برساند. همان گونه که خوبيها با عبادتهاي خوب تلازم دارند، بديها نيز با عبادتهاي ناقص متلازمند؛ يعني، اگر کسي به بخشي از کارهاي خوب موفق شود، توفيق انجام نمازهاي خوب هم نصيب او مي گردد. و آن نمازهاي خوب، زمينه مي شود که بعد از نماز به کارهاي خوب ديگري دسترسي پيدا کند؛ متقابلا اگر کسي تن به گناه بدهد، به عبادات خوب، موفق نمي شود عبادات او ناقص است و عبادات ناقص، توان ندارد او را از زشتيها باز دارد. چون نمازي که عمود دين و با روح است، انسان را از زشتي باز مي دارد. اين خود نهي از منکري است که ضامن اجرا دارد. اينکه خداوند در قرآن مي فرمايد:
«ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنکر» (10)
يعني، نماز واقعا انسان را در درون خود، حفظ مي کند و باز مي دارد. اين نهي از منکر تشريعي نيست.
گاهي ممکن است ما به گناهي تن در دهيم و ديگري ما را نهي از منکر کند؛ ولي سخن او در ما اثر نکند؛ اما اگر کسي از درون، ما را نهي از منکر کند، يقينا اثر دارد. نماز نهي از منکر از درون است و انسان را از زشتي باز مي دارد و اگر انسان از زشتي بازداشته شود، «کامل» مي شود.
10. سوره عنکبوت، آيه 45.