هدف خلقت
براي تبيين موضوع خليفة اللهي انسان، چند امر لازم است: امر اول اين است که ذات اقدس اله، انسان را براي عبادت آفريده است: «و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون» (2)
اين «حصر» در آيه مزبور، ناظر به آن است که انسان نبايد غير خدا را بپرستد و فقط بايد خدا را بپرستد؛ اما معنايش اين نيست که کمال انسان، فقط در عبادت اوست و در معرفت، علم، حکمت، اختراع و ابتکار او نيست. بنابراين، آيه ياد شده نمي گويد هدف فقط عبادت است بلکه مي گويد: فقط عبادت «خدا» هدف است که غير خدا را نپرستند.
درباره علم فرمود:
«الله الذي خلق سبع سماوات و من الارض مثلهن يتنزل الامر بينهن لتعلموا ان الله علي کل شي ء قدير و ان الله قد احاط بکل شي ء علما» (3)
يعني ذات اقدس اله، مجموعه آسمان و زمين و دستوري را که به وسيله فرشتگان در مجاري آسمان و زمين عبور مي کند و تنزل دارد خلق کرده است تا شما به علم و قدرت خدا عالم شويد. يکي از اجزاي مجموعه نظام آفرينش، خود انسان است که هدفي دارد و آن هدف، عالم شدن او به قدرت و علم خداست.
از مجموعه اين دو آيه بر مي آيد که انسان بايد عابد عالم باشد. عبادت، از آن عقل عملي و معرفت، از آن عقل نظري اوست و هويت انسان را عقل نظري و عقل عملي او تشکيل مي دهد؛ يعني انسان عالم عابد، انسان به مقصد رسيده است.
2. سوره ذاريات، آيه 56.3. سوره طلاق، آيه 12.