وجه الله

همان گونه که خدا هيچ هدف زايد بر ذات ندارد؛ چون خود، هدف است خلفاي الهي نيز هيچ هدفي ندارند؛ چون خود، البته نسبت به مادون نه نسبت به مافوق هدف هستند؛ زيرا فرمودند: «انما نطعمکم لوجه الله»
ما براي «وجه الله» اطعام مي کنيم؛ در حالي که خودشان بر اساس روايات، «وجه الله» و «وجيه عند الله» هستند.
مفسر، آيه مزبور را به انضمام نصوصي که دلالت دارد بر اينکه آن ذوات نوراني وجه الله اند تحليل مي کند و به اين صورت نتيجه مي گيرد که سخن علي بن ابي طالب، فاطمه زهرا، حسن مجتبي و حسين شهيد (صلوات الله وسلامه عليهم اجمعين) اين است که ما «وجه الله» هستيم و چون وجه الله هستيم هم مظهر «رازق» و هم مظهر «هو العليم و المعلم» هستيم.

پس خليفه خدا دو پيام دارد:
1. نسبت به مادون مي فرمايد: «انما نطعمکم لوجه الله»
«و ما اسئلکم عليه من اجر ان اجري الا علي رب العالمين» .
2. نسبت به ما فوق خود که عبد محض اوست، مي گويد:
«انا نخاف من ربنا يوما عبوسا قمطريرا» (21)
و خوف آنها مانند رجايشان بيش از خوف و رجاي ديگران است؛ چنان که علم و معرفت و عبادت آنان نيز بيش از علم و معرفت و عبادت ديگران است؛ زيرا همه اينها جزو شئون هستي يک موجود است، اگر اصل هستي يک موجود به کمال بار يابد، شئون آن هم به کمال بار مي يابد.
بنابراين، تهذيب روح و رعايت اصول اخلاقي مي تواند بازده خوبي داشته باشد. اين سخنان بلند در «طهارة الاعراق» ابن مسکويه(22)ومانند آن نيست. چون اين بزرگوار مي گويد ما بسياري از اين مطالب را براي حفظ حرمت ارسطو و حق شناسي از وي نقل مي کنيم(23)و در سخنان ارسطو، اين سخنان بلند نيست بلکه در حکمت متعاليه متبلور است که گذشته از آنکه از فضايل حکمت مشاء و فواضل حکمت اشراق برخوردار است وامدار عرفان ناب عارفان ولايي، چونان سيد حيدر آملي و ديگر پرچمداران ويژه معرفت خدا و اسماي حسني و صفات علياي الهي است.
21. سوره انسان، آيه 10.22. احمد بن محمد بن يعقوب مسکويه (230-421) فيلسوف و پزشک نامور اسلامي که در طب علمي و عملي، لغت، ادب، فنون شعر، کتابت، منطق، رياضيات و به ويژه در علم اخلاق شهرت بسيار داشت. از آثار اوست:ترتيب السعادة، تهذيب الاخلاق و تطهيرالاعراق، جاويدان خرد، آداب الفرس والهند، تجارب الامم و تعاقب الهمم.23. تهذيب الاخلاق، ص 24، 94.