مشخصات كتاب تذکر چند نکته بخش يکم : جهان بيني و اخلاق فصل يکم ) تاثير متقابل جهان بيني و علم اخلاق فصل دوم ) خاستگاه احکام اخلاقي بايدها و نبايدهاي اخلاقي بيماري و درمان جان و تن واقعيت مسائل اخلاقي منشا کلي بودن اصول اخلاقي تجربي بودن مسائل اخلاقي نوعي ديگر از تجربه ضرورتي اجتناب ناپذير ضرورت، امکان و امتناع جهات قضايا در حکمت نظري و عملي حکمت نظري و عملي و کميت جهات عامل تعيين کننده بايدها و نبايدها نظر اشاعره و پاسخ آن جواز ترجيح بدون مرجح نزد اشاعره محور بايدها و نبايدها رابطه بين «هست» و «نيست» با «بايد» و «نبايد» طرح يک شبهه پاسخ به شبهه کتاب تذکره و هدايت علم اخلاق و شواهد عقلي و نقلي فصل سوم ) کمال انسان از نظر دين کمال در چيست؟ پايه علوم نشانه توحيد عملي نعمت ياد آوري گناه کمال در بينايي و دارايي جهاد اکبر و ريزش کوثر کمال در گرو احساس خطر کمال، نتيجه عمل فصل چهارم ) سعادت روح و بدن حکمت متعاليه و سعادت روح هدف خلقت غنا و علم خدا تخلق خليفه خدا به صفات الهي وجه الله بخش دوم : انسان و اخلاق فصل يکم : اخلاق گرايي انسان نظام احسن جهان و انسان گرايش توحيدي انسان به اخلاق فاضله تشريف، نه تکليف فصل دوم : تغييرپذيري خُلق تبيين نظر ارسطو و افلاطون امکان تغيير انسان و انواع تغييرپذيري بعثت انبيا تکليف، در همه ادوار زندگي تغيير خَلق و خُلق نقش معرفت در تغيير اخلاق قرآن و تغيير اخلاق تفضل نعمت و استحقاق کيفر نعمت ابتدايي الهي اسراف در نفس عاقبت مؤمن و کافر رابطه ملکه شدن با قساوت قلب احياي زمين و زمينه مرده تغيير و جهاد اکبر فرار از «زحف» در جهاد اکبر نتيجه بحث اين که فصل سوم : تاثير و تاثر اخلاقي تاثير اخلاق در حوادث تکويني زمان ظهور فضايل و رذايل اخلاقي انواع تاثير و تاثر مقدمه انواع تاثير و تاثر تاثير و تاثر را به چهار قسم تقسيم کرده اند اختلاف در اثر پذيري پيامد وسوسه شيطان يار شيطان نتايج تاثير و تاثرها آثار تاثير و تاثرها فصل چهارم : جاودانگي اخلاق گسترش جاودانگي اخلاق تجرد قواي حسي، خيالي و وهمي جاودانگي نسبي کلي طبيعي، رياضي و اخلاقي فصل پنجم : شناخت اراده، ميل و اختيار فرق بين اراده و ميل مراتب جاذبه و دافعه انسان و اختيار تثليث انسان از نظر اخلاقي انسانهاي بالقوه حکومت عقل بر قواي نازله روزه از ياد غير حق تمرين رياضي و رياضت فصل ششم : متعلم و معلم اخلاق مقدمه متعلم و معلم اخلاق قلب سالک، محل نزول قرآن بخش سوم : اهميت و آثار اخلاق فصل يکم : اهميت علم اخلاق مقدمه اهميت علم اخلاق کودکي و اخلاق گستردگي نقش اخلاق حجاب علم تمثيل اخلاقي آتش زير خاکستر رهايي از عداوت شناخت نفس و رهايي از غفلت آتش فشان و آتش نشان پاکي از پليديها دعوت قرآن به خلق عظيم شناسنامه اخلاقي معناي حسن خلق فصل دوم : منشا نياز به اخلاق انواع تزاحمها درانسان حکومت عقل نظري و عملي در تزاحمها وسيله تامين نيازهاي طبيعي تقواي علمي و عملي مقدمه منشاء نياز به علم اخلاق فصل سوم : اهميت تهذيب نفس مقدمه اهميت تهذيب نفس اهميت تهذيب نفس از زاويه اي ديگر بهشت و جهنم اخلاقي جهنم منقول! خلود؟! معيار مؤاخذه و کيفر الهي ظهور ملکات در قيامت اشتعال قواي تعديل نشده لزوم آمادگي در برابر دشمن خشم و بردباري راه غلبه بر غضب آتش جهل مايه طغيان ستمگران فصل چهارم : آلودگي و طهارت روح مقدمه : آلودگي و طهارت روح دنيا در فرهنگ وحي دوام طهارت و ادامه رزق راههاي تحصيل طهارت مراتب دوام طهارت طهارت روح طهارت در اخلاق درک خاص موجودات طهارت از غفلت شهود ماوراي طبيعت اثر شهود حجاب شهود حجاب مستور ظهور و تجلي خداي سبحان کوري باطن زندگي کريمانه حجابهاي نوري حجابهاي متقابل حجاب خودي حکمت واقعي ارکان زندگي انسان مهذب زي بندگي داعيه ربوبيت! ترجيح خواسته خدا بهبود رابطه با خدا حسن ظن به خدا قضا و شفا رسالت وحي در تهذيب نفس تيرگي چشم جان نقش سازنده تهذيب روح راه مبارزه با تهاجم فرهنگي تهذيب روح در قرآن و سنت انسان برده و انسان آزاد داد و ستد ذات خدا با انسان ظاهري پالوده و باطني آلوده آلودگي دروني سازنده مدينه فاضله هوس مداري و حاکميت فساد نخستين کار انبيا احساس بوي بد گناه حجاب معرفت نفس نقش اخلاق در نجات فرد و جامعه اهميت اخلاق از نظر قرآن و عترت فصل پنجم : نقش اخلاق در گرايش به لذات برتر انسان، لذت و رنج اقسام لذت لذت فعلي و لذت انفعالي رابطه فعل و انفعال با وجود عدم انفعال انسان کامل لذت فعلي اخلاقي تعبيرات ديني، نشانه اين تحليل است لذت امساک اشتباه در مصداق لذت و درد رياست يا اسارت روح پيروزي روح يا بدن؟ فرجام ايستادگي در برابر دين شرط رياست معيار تشخيص خير عقل، شاگرد وحي مخلص و مخلص فصل ششم : نقش اخلاق در کارگزاران نظام مقدمه : نقش اخلاق در کارگزاران نظام نظام اسلامي در سايه اخلاق شبيخون دشمن داخلي حيا، نشانه عقل صالح ترين کارها بخش چهارم : فرزانگان و اخلاق اهميت اخلاق از نظر شاگردان معصومين (ع) فصل يکم: فارابي و اخلاق فصل دوم: ابن سينا و اخلاق مقدمه : ابن سينا و اخلاق عهد عملي مرحوم بوعلي معجزه برخاسته از حوزه شاگرد نماز فصل سوم: مقامات عارفان در نگاه ابن سينا مقدمه :‌مقامات عارفان در نگاه ابن سينا هماهنگي عرفان با نظام آفرينش راه سير و سلوک آزادي از رنگ «تعين» نقطه آغازين سير و سلوک رياضت و ارکان آن جهاد اوسط و جهاد اکبر مراحل ابتدايي عرفان عارف، حاضر غايب بهشت، بهاي توحيد سير و سلوک در مسير شرع تامين دانش و گرايش انسان در قرآن سر اهتمام قرآن به گرايش انساني جهش دانش و گرايش نياز عمومي به بحثهاي عقل عملي فصل چهارم: گزارشي از «رسالة الطير» مقدمه : گزارشي از «رسالة الطير» سوگنامه مرغ در بند پرواز از قفس جريان يا طيران آدميت همسفران سلوکي عوامل اصلاح اخلاق اصلاح دروني بخشش نفساني درسهاي اخلاقي از حيوانات بردباري رسالت طير در قرآن رابطه تعليم و تزکيه آزادي، موهبت الهي روح در بند دام شيطان رهيدگان رهاننده ذات ناشناخته حق فصل پنجم: صدرالمتالهين و تحول علم اخلاق مقدمه :‌تحول علم اخلاق انسان، تجسم اخلاق