روزي معنوي

نيت از اعمال باطني و از روزيهاي معنوي انسان است، گرچه برخي انسانها بسياري از امور ماوراي طبيعي را، روزي، نعمت و درجه نمي شمرند. از اين رو، کساني از ائمه (عليهم السلام) مي پرسيدند: چرا خردمندان و فرزانگان تهي دستند؟ آنها هم در جواب مي فرمودند: مگر فرزانگي، عقل و دانش روزي نيست؟ خدا روزيها را تقسيم مي کند.
امام صادق (عليه السلام) نيز مي فرمايد: عقل، زيبايي و فصاحت روزيهايي است که مايه کمال آدمي است:
«ثلاث خصال من رزقها کان کاملا: العقل و الجمال و الفصاحة» (2).
اگر متمکنان بي خرد، ارزش خرد را بدانند متاثر خواهند شد و بنابراين، علت عدم تاثر آنها عدم درک آنان است که نمي دانند فرزانگي فضيلت است و لذت دارد.
لذت دانش به مراتب بيش از لذت امکانات رفاهي مادي است؛ زيرا چيزي که جداي از جان انسان است، براي او گوارا نيست و فقط «خيال لذت» است حتي لذت غذا و ميوه شيريني که انسان مي خورد، تنها در محدوده کام او و بسيار زودگذر است و همين که از دهان، فرورفت ديگر هيچ لذتي براي او ندارد؛ اما علم و دانش چنين نيست؛ زيرا شنيدن، گفتن، داشتن، نشر آن و عمل به آن لذيذ است. بنابراين، گذشته از رزق ظاهري رزق معنوي را که علم و فرزانگي است بايد به حساب آورد. به هر تقدير، مسئله نيت مثل خرد و فرزانگي جزو روزيها و اعمال باطني است و عمل باطن از عمل ظاهر قويتر است.
2. بحار، ج 75، ص 234.