ارزش و دشواري نيت[245]

امامان معصوم (عليهم السلام) فرموده اند:
«نية المؤمن خير من عمله» (3)
و يا :
«افضل الاعمال احمزها» (4).
نيت روح عمل، و کار دشواري است. چون اصل کار را بسياري از انسانها انجام مي دهند، اما همه قدرت نيت صحيح ندارند. اولا نمي شود کار ناپسند را «قربة الي الله» ، انجام داد. بنابراين، بايد کار، شايستگي نزديک ساختن انسان به خدا را داشته باشد؛ يعني، «حسن فعلي» داشته باشد و ثانيا بايد کار، از «حسن فاعلي» برخوردار باشد. در اين صورت اگر اين عمل از هر پيرايه اي منزه باشد، نيت آن بهتر از خود عمل است و البته اين بسيار دشوار است و به همين جهت هم نيت، بهترين اعمال است؛ مثلا، کسي که کتابي مي نويسد طبيعتا علاقه دارد که نام او روي جلد آن نوشته شود؛ يا اگر کسي مسجد يا مؤسسه خيريه اي مي سازد، علاقمند است که نام او در چهره تابلو آن ثبت شود و يا در محافل برده شود و بعضي هم علاقه مندند که نامشان برده نشود تا ديگران بگويند: او بدان حد رسيده که حتي حاضر نشده مردم نامش را ببرند که اين هم يک نوع رياست؛ يعني، گاهي انسان ريا مي کند و نمي داند که ريا کار است، که البته اين رياي مرموزي است و کمتر مورد توجه قرار مي گيرد و شيطان هم هر کسي را از راه مخصوص او فريب مي دهد. برخي هم براي اين که ديگران نگويند فلان کس رياکاري مي کند کار خير را انجام نمي دهند که در حقيقت، سخن مردم انگيزه ترک کار خير، است.
3. اصول کافي، ج 2، ص 84.4. بحار، ج 67، ص 237.