آثار کوتاهي در جهاد اکبر

اگر انسان در جنگ بيرون ظفرمند شود و در جهاد اکبر که جنگ درون است، پيروز نگردد، با خطر انحراف و ارتداد از ولايت مواجه است. آنچه از ناحيه معصوم (عليه السلام) رسيده که«ارتد الناس الا ثلاثة» (15)ناظر به همين است. اين ارتداد، ارتداد از اصل دين نيست، بلکه ارتداد از ولايت و رهبري علي بن ابيطالب (سلام الله عليه) است.از سوي ديگر، خوني که بعد از رحلت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم از مسلمانان بر زمين ريخت، خيلي بيش از خوني بود که در زمان خود آن حضرت صلي الله عليه و آله و سلم در جهاد با کفار ريخته شد! چون آنان جهاد اصغر کرده بودند و تنها در اين فکر بودند که با دشمن بيروني بجنگند و آنان را از سرزمين خود برانند، ولي جهاد اکبر را فراموش کرده بودند؛ در حالي که مسئله «قاسطين» و «ناکثين» و «مارقين» نياز به جهاد اکبر داشت.اشخاصي مانند طلحه و زبير در جنگهاي اسلامي و جهاد اصغر شرکت مي کردند، ولي هنگامي که اميرالمؤمنين (سلام الله عليه) به مقام خلافت رسيد، چون ديدند آن حضرت، اهل بذل و بخشش بيجا نيست او را رها کردند و نصيحت امام معصوم در آنان اثر نکرد.امام علي (عليه السلام) پيش از شروع جنگ جمل ابن عباس را براي ميانجيگري فرستادند و فرمودند: با طلحه مذاکره نکن؛ زيرا اگر با او ملاقات کني، او را مانند گاو نري مي بيني که شاخش را بر گرداگرد گوش خود پيچانده است. او بر مرکب سرکش هوا و هوس سوار مي شود و مي گويد: مرکبي رام است. او سخن کسي را نمي شنود:«لا تلقين طلحة، فانک ان تلقه تجده کالثور عاقصا قرنه، يرکب الصعب ويقول هو الذلول» (16).از سوي ديگر، گاهي انسان بر اثر جهاد اکبر به جايي مي رسد که امام معصوم سخن او را به عنوان سند نقل مي کند؛ چنانکه از امام باقر (عليه السلام) نقل شده است که آن حضرت در جمع شاگردانش سخن ابي ذر را نقل کردند:«عن ابي بصير، قال: سمعت ابا جعفر (عليه السلام) يقول: کان في خطبة ابي ذر رحمة الله عليه... » (17).اگر چه ابوذر، معصوم نبود و سخن او مانند سخن معصوم حجت نيست، ولي چون معصوم سخن او را نقل مي کند، معلوم مي شودکه بر کلام او صحه گذاشته است. گرچه آن حضرت، نيازي نداشت که از ابي ذر نقل کند، ولي اين کار جنبه تشويقي و الگوسازي داشت؛ يعني انسان مي تواند به جايي برسد که امام معصوم سخن او را براي نصيحت و تعليم ديگران بازگو کند.
اکنون نيز اين راه باز است. انسان ممکن است بر اثر پيروزي در جهاد بيرون و درون، به جايي برسد که وجود مبارک ولي عصر (ارواحنا فداه) سخن او را براي ديگران نقل کند و به لطف الهي در نظام اسلامي، ابوذر شدن دشوار نيست. چون همه درهاي بهشت، باز و همه درهاي جهنم بسته است. در نظام گذشته اگر کسي مي خواست به جهنم برود، به آساني مي رفت؛ چون همه راههاي گناه به روي همه باز بود، اما اکنون اگر کسي بخواهد به جهنم برود، رسانه هاي همگاني، نويسندگان، گويندگان، همه و همه، او را راهنمايي و از گناه نهي مي کنند و اگر کسي مرتکب خلاف شود، دستگاه قضايي او را به زندان مي برد تا مانع جهنم رفتن او شود.
15. بحار، ج 22، ص 352 و 440.16. نهج البلاغه، خطبه 31.17. بحار، ج 2، ص 51؛ محاسن برقي، ج 1، ص 357.