زندگي دروغين[116]

ما از گناهي که کرديم ترسي نداريم، ولي از تهديدهاي دروغين شيطان مي ترسيم؛ از اين جا معلوم مي شود حيات ما، حياتي کاذب است؛ چون حيات هر کسي را انديشه هايش تامين مي کند و انديشه هاي او با وعده و وعيدهاي مؤثر در او بسته مي شود. اگر وعده و وعيد سراب گونه و دروغ باشد، پس انديشه ها ناصواب است و اگر انديشه ها ناصواب باشد، حرکتها ناصواب خواهد بود؛ چون کارهاي تحريکي ما را مجاري ادراکي بر عهده دارد و اگر مجاري ادراکي با وعده و وعيد دروغين تنظيم شود، مجاري تحريکي هم با وعده و وعيد دروغين رهبري مي شود. بنابراين، ما با حرکت و انديشه دروغ زندگي مي کنيم.
همان گونه که در مراحل علمي، عقل و عاقل و معقول، و درمراحل عملي صحيح، عمل و عامل و معمول با هم متحد است، در مسايل دروغين نيز چنين است. آنگاه خود انسان، مجموعه اي از سراب مي شود و روز قيامت، در مرحله توزين بسيار سبک و تهي است.
قرآن کريم در باره عده اي مي فرمايد:
«و افئدتهم هواء» (34)
اينها تهي دلند. از اين دقيق تر آيه اي است که مي فرمايد:
«فلا نقيم لهم يوم القيامة وزنا» (35)
ما براي کافران، در قيامت وزن و ترازويي اقامه نمي کنيم؛
زيرا ترازو براي سنجش عمل است و کساني را مي سنجند که کار بد و خوب کرده اند، ولي کساني که جز بدي و تباهي، چيزي ديگر ندارند خودشان سراب شده اند وسراب را نمي سنجند! پس آنچه در قرآن کريم آمده که: اگر عمل به اندازه ذره اي باشد ما حساب مي کنيم:
«و ان کان مثقال حبة من خردل اتينا بها و کفي بنا حاسبين» (36).
مربوط به کسي است
[117]
که کارهاي خير هم داشته باشد؛ اما اگر حرکات و انديشه هاي کسي سراب محض شد، توزين او محال است؛ زيرا «لاشي ء» است.
از سوي ديگر، آنان بار سنگيني بر دوش دارند؛ زيرا همه وعده ها و وعيدهاي دروغ، افکار و انديشه هاي باطل و حرکتهاي ناصواب، «اوزار» و بارهاي سنگين و توانفرسا بر دوش آنان مي شود:
«ان تدع مثقلة الي حملها لا يحمل منه شي ء و لو کان ذا قربي» (37)
اگر کسي را دعوت کنند تا مقداري از اين بار را ببرد اگر چه از بستگان آنان باشد هرگز قبول نمي کند. در قيامت هيچ کسي بار ديگري را نمي برد:
«کلا لا وزر» (38)
و هيچ باربري هم نيست؛ بدان گرفتار بار سنگين خود هستند و خوبان منزهند از اين که بار بد بدان را بکشند. بنابراين، براي شخص در قيامت از آن جهت که اصلا فضيلتي ندارد، ترازوي توزين نصب نمي شود و از آن جهت که درکات فراواني دامنگير او شده وزنهاي فراواني خواهد داشت.حيات طيبه از آن کسي است که مراقب پروردگار خود باشد و از گناه خود بترسد. هيچ کس از افراد عادي توان ادعاي عصمت را ندارد. پس يقينا بر اساس احتمال رعب آور، گناهي دارد و براي هر گناه هم کيفري هست. از اين امور يقيني بايد هراسناک بود؛ اما آن وعيدهاي شيطان، چون دروغ است، در حقيقت ترس آور نيست.
34. سوره ابراهيم، آيه 43.35. سوره کهف، آيه 105.36. سوره انبياء، آيه 47.37. سوره فاطر، آيه 18.38. سوره قيامت، آيه 11.