آمادگي براي سفر آخرت[126]

هر گرفتاري که بر خود تحميل کرده ايم از طريق نيرنگ دنياست و چون اين خطر زياد است، اميرالمؤمنين (عليه السلام) آن را بيش از خطرهاي ديگر يادآور شده است، چنانکه مي فرمايد: حريم قلب خود را از غبار دنياگرايي پاک کنيد و شيفته زندگي جاويد اخروي باشيد:
«کونوا عن الدنيا نزاها و الي الاخرة ولاها» (10).
همچنين آن حضرت، هر شب پس از نماز عشاء و پيش از آن که نمازگزاران پراکنده شوند با صداي رسا مي فرمود:
«تجهزوا رحمکم الله فقد نودي فيکم بالرحيل و اقلوا العرجة علي الدنيا و انقلبوا بصالح ما بحضرتکم من الزاد» (11)
آماده مسافرت باشيد؛ زيرا نداي مرگ براي شما سرداده شده است. اما اين منادي کيست و چرا ما نداي رحيل را نمي شنويم؟ آيا نداي رحيل، همان کلمات طيبه تکبير و تهليل است که در تشييع جنازه گفته مي شود؟ و آيا اين ندا به لسان مقال مردم ست يا به لسان حال خود انسان و يا به لسان مقال ملائکه موکل قبض ارواح؟ به هر تقدير، فرمودند: کم معطل شويد و خود را سرگرم نکنيد؛ بالاخره چيزي بايد پشتيبان و پشتوانه شما در اين سفر باشد. آن زاد و توشه را به عنوان پشتيبان، حمل کرده همراه ببريد؛ زيرا احدي به کمک شما نمي آيد. البته درک اين معنا بسيار سخت است.
ما مي پنداريم همان گونه که در دنيا به فرزندانمان علاقمنديم و آنها دشواريهاي ما را برطرف مي کنند، پس از مرگ نيز اين علاقه هست و آنان هم مشکل ما را حل مي کنند؛ در حالي که چنين نيست. عده ناشناسي را فرض کنيد که از شرق و غرب و شمال و جنوب زمين به مکه مشرف شده اند و هر يک به زبان خاصي سخن مي گويد. اينها که از چهار اقليم با چهار فرهنگ و زبان آمده اند در اتاقي، دوستانه با هم در دوران حج، به سر مي برند، و با پايان يافتن مناسک و مراسم حج هر کس به ديار خود مي رود و شايد در همه عمر نيز يکديگر را نبينند.
[127]
سرنوشت کساني هم که در خانه اي به عنوان پدر، مادر، برادر و خواهر جمعند چنين است. خانه دنيا، مسافرخانه اي بيش نيست.مسافرخانه را «خان» مي گفتند و خان که در روايات و کلمات عرب آمده، همان خانه يا مسافرخانه است. در اين مسافرخانه، چند نفر کنار هم جمع شده، موقتا زندگي مي کنند و بعد هم که مرگ آنان فرا مي رسد از يکديگر جدا مي شوند و هيچ کس به فکر ديگري نيست. از اين رو هر شب حضرت علي (عليه السلام) مي فرمود: بارها را ببنديد و آماده مسافرت باشيد. هم اکنون نيز مناسب است در هر مسجدي بعد از نماز عشاء، هنگام تفرق نمازگزاران از مسجد، جمله «تجهزوا رحمکم الله» يا ترجمه آن به گوش آنان برسد.
10. شرح غررالحکم، ج 4، ص 614.11. نهج البلاغه، خطبه 204.