کميت و کيفيت توبه
توبه، کميت و کيفيتي دارد. کميت توبه آن است که قرآن کريم به همه مؤمنان دستور آن را مي دهد:
«توبوا الي الله جميعا ايه المؤمنون» (18)
و کيفيتش هم عبارت از «نصوح» يعني خالص بودن است که در اين زمينه نيز قرآن کريم مي فرمايد:
«يا ايها الذين امنوا توبوا الي الله توبة نصوحا» (19).
اگر توبه، فراگير باشد و انسان از همه خلافها توبه کند و نصوح يعني خالص باشد، آنگاه لغزشهاي گذشته بخشوده مي شود و انسان تائب به منزله بي گناه است:
«التائب من الذنب کمن لا ذنب له» (20)
چون به گناه، «ذنب» مي گويند و معناي «ذنب» با «ذنب» نزديک است. ذنب دنباله يا دم است و گناه را نيز چون «ذنب» يعني دنباله دارد و انسان را رها نمي کند و عقوبت به بار مي آورد ذنب گفته اند، و چون عقوبت، نتيجه کار است و در آخر آن، تحقق پيدا مي کند از اين جهت به آن عقوبت مي گويند. اما با توبه، دنباله گناه قطع مي گردد. به هر تقدير گناه، مانع راه و اولين مرحله از مانع زدايي براي سالکان راه، گناه زدايي است.
18. سوره نور، آيه 31.19. سوره تحريم، آيه 8.20. بحار، ج 6، ص 21 و 41.