|
جلسه 1044
* متن
*
بسم الله الرحمن الرحيم.
موضوع درس: خارج فقه بحث طهارت.
شماره نوار: 1044 ب
نام استاد: آيت الله تبريزى.
تاريخ:1374
توسط دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم واحد صوت.
احكام ميت مسلم من وجوب التّغسيل و التّكفين و التّحنيط و الصّلاة عليه و وجوب الدّفن بيان شد. و بيان شد بر اين كه اطفال المسلمين به حكم مسلم هستند. و اطفال الكفّار به حكم كفّار هستند. منتهى در صلاة على الميت گفتيم طفل بايد بالغ و ستّاً بوده باشد. ذكراً كان او انثى. و الاّ لم تجد الصّلاة عليه. ايشان در مقام متعرّض مىشود به يك مسأله مهمّهاى و آن مسأله مهمّه را اين جور تعبير مىكند. مىگويد اگر شخصى ولد الزّنا بوده باشد، و زنا از احد الطّرفين بوده باشد و طرف آخر مسلمان بوده باشد. مثل اين كه فرض بفرماييد شخصى زن مسلمانى را اشتباهاً به وطى الشّبهه وطى كرد، ولكن زن مىداند كه اين شوهرش نيست. مع ذالك مىگويد عيبى ندارد. از ناحيه زن اين وطى زنا است. ولكن از ناحيه مرد وطى شبهه است و مرد هم مسلمان است. در اين صورت اين طفلى كه متولّد مىشود، از انعقاد نطفهاى كه به زنا بوده باشد من ناحية الام و زنا نبوده است از ناحيه اب اين طفلى كه به دنيا مىآيد احكام اطفال المسلمين بر او جارى مىشود. اشكالى بر اين نيست. من زنا را در ناحيه زن فرض كردهام. اگر زنا در ناحيه مرد بشود و زن به اشتباه بيفتد و وطى به شبهه از ناحيه زن بشود الكلام الكلام. آن طفلى كه متولّد مىشود، احكام اسلام به او جارى است. همان تجهيزى كه گفته بوديم بر احكام المسلمين بر اين طفل جارى مىشود. در اين شكّى نيست.
و انّما الاشكال در جايى است كه زنا من الطّرفين بوده باشد. هر دو طرف زانى هستند و از اين زنا طفلى متولّد شد كه به او ولد الزّنا و ابن الزّنا مىگويند. ايشان مىفرمايد احوط اين است كه به اين ابن الزّنا و ولد الزّنا احكام اطفال مسلمين جارى بشود. احوط اين است. اين را مىدانيد. در ما نحن فيه ايشان فتوا نمىدهد. مىگويد احوط اين است كه احكام مسلمين جارى است. اين مسأله را مىخواهم منقّه كنم. در اين مسأله يك امرى ما بين الكل متّفقٌ عليه است و در او لا...كسى از فقها شك كند. و آن اين است ولد منتسب مىشود به آن مردى كه از ماء او اين متكوّن شده است نطفه او. اين ولد نسبت به آن شخص واطى كه از نطفه او منعقد شده است اين ولد، ابن او است. او والد است. اين هم و ما ولد است. كما اين كه اگر نطفه مردى در رحم زنى داخل شد و زن او را در رحم تربيت داد، رشد داد، حتّى اين كه او را سقط كرد يا زاييد. فرقى نمىكند. در هر دو صورت اگر سقط كرد، بچّه در شكمش مرد و سقط كرد، آنى كه سقط كرده است، ابن و امّش همان الّاتى ولدت آن زنهايى است كه آنها ولدن. تربيت دادهاند در رحم و زاييدهاند. اين كه اُم منحصر به اين است، اب منحصر به اين است فعلاً با او كار ندارم. منحصر به اين نيست. ولكن قدر متيقّن و بلاخلافٍ اگر مائى از ماء مردى در رحم زنى متكوّن بشود و رشد كند و او را بزايد، آن كسى كه واطى است، اب است، و آن كسى كه تربيت داده است در رحم و زاييده است ام است. اين معناى عرفىاش است و اين معنا در ابن الزّنا هم صادق است. كسى با زنى فرض كنيد زنا كرد. زنى كه اصلاً شوهر نداشت. زنا كرد با او. و از زنا به علم هر دو تا آن نطفه منعقد شد. زن زانيه هم او را در رحمش رشد داد و زاييد پدرش آن زانى است، امّش هم آن زانيه است. اين عرفاً اين جور است. جاى شكّ و شبهه نيست. انّما الكلام و خلاف در دو جهت است. يك جهت اين است كه اين ولديّت عرفيه را شارع القا كرده است. اين ولديت، ابنيت، و والديت در مورد زنا نفى شده است. اين يك مسلك است كه بعضىها گفتهاند نسبت داده شده است. اين قول در مسأله است. اين معنا كه ولديت شرعاً منتفى بوده باشد، شارع القا كند، مثل آن كه به آن حضرت نوح
مىفرمايد نفى ولد مىكند مثل او. آن جا نفى ولد هم به آن معناى شرعى نيست. نفى ولد كند حكومتاً مثل لا رباع بين الوالد و الولد يعنى لا ولد مع الزّنا اين جور حكومتى و نفى ولديتى در بين نيست. دليلى بر اين معنا ما پيدا نكرديم كه شارع القاء بكند دليل معتبرى پيدا بكنيم كه شارع اين ولديّت را القاء كرده است. به اين معنا ما دليلى پيدا نكرديم. يعنى به حيثٌ كه آن مرد وقتى كه دختر بود بزرگ شد. بگويد خب بگيرم ديگر. دختر من كه نيست. شارع نفى ابنيّت كرده است. بنتيّت كرده است. اين حرفها نيست. اين كه نفى ولديت بشود، اين را ما پيدا نكرديم ولو در بعضى كلمات هست.
امر ديگر اين است كه نه، اين يك نكته را هم بگويم. بله نفى توارث شده است. اين استثنا از احكام اولى الارحام است. ولديت را شارع نفى نكرده است. توارث را بين الزّانى و آن ولد الزّنا و الزّانيه و ولد الزّنا توارث را قطع كرده است. اين معنا از مسلّمات است. اين را ملتزم هستيم. اين تخصيص در احكام اولى الارحام است. نه اين كه نفى اولى الارحام بودن كرده است شارع. اين معنا ثابت نشده است. خب اسلام يك واقعى دارد، يك ظاهرى دارد كه آن اسلام احكامش مترتّب است نوعاً بر همان احكام ظاهرى كه كسى اقرار به شهادتين بكند و چيزى اظهار نكند كه منافى با اين شهادتين بشود يا برگردد به نفى شهادتين. مثل اين كه بداند حجاب در شريعت اسلاميّه از چيزى است كه نبى اكرم آورده است. و در قرآن هست. ولكن بگويد اين حجاب را كه آورده است من قبول ندارم. اين محكوم به كفر است. كفر اسلام اين است كه اظهار به شهادتين بكند و چيزى را اظهار نكند كه بر خلاف اين بوده باشد. خلاف اين را اظهار بكند يا برگردد اظهارش به خلاف اين كه با وجودى كه مىداند اين ضرورى است، اين را منكر بوده باشد. مىداند رسول اكرم و خداوند متعال معاد را آورده است. بگويد نه. من قبول ندارم. برمىگردد. محكوم به كفر است. اين اسلام ظاهرى است. آن واقعى هم كه قلباً ايمان داشته باشد و تسليم بشود به آن چيزى كه توحيد است و نبوّت است و معاد است. به آنها تسليم بشود، آن مىشود مسلمان. و اگر مسأله امامت را و مسأله عدل را ملتزم بشود قطعاً مىشود آن وقت امامى. شيعه مؤمن مىشود. آن احكامى كه در اسلام در ظاهر الاسلام بار است يعنى كسى كه ظاهراً مسلمان بوده باشد بر او بار مىشود، مسأله توارث است و نكاح است و و و. الى آخر. احكام كثيره است.
على هذا آن ولد المسلمين كه زاييده مىشود، اين تا مادامى كه به حدّ تمييز نرسد و شهادتين نگويد يا بالغ نشود به قول بعضىها و شهادتين نگويد، اسلام او اسلام حقيقى نيست. مشهور مىگويند كه اظهار شهادتينش بعد از اين كه بالغ شد، آن وقت اسلامش اسلام حقيقى مىشود. نه اسلام حقيقى در مقابل آن اسلام ظاهرى كه گفتم. در مقابل اسلام تبعى. يعنى آن وقتى كه خودش بالغ شد و اظهار شهادتين كرد مسلمان مستقل مىشود. اسلامش استقلالى مىشود. ما مىگوييم كه نه بالغ شدن معتبر نيست. همين كه مميز شد و فهميد و اقرار كرد و اعتراف به شهادتين شد، اسلامش اسلام استقلالى است. بدان جهت تقليدش هم تقليد استقلالى است. مىتواند به مجتهدى تقليد كند بعد از مردن آن مجتهد در همان تقليدش باقى بماند. حدّ تمييز را مىگوييم. آن وقت قبل از اين حد اين اطفال مسلمين به حكم مسلمان هستند. اسلامشان اسلام تبعى است. اسلام استقلالى نيست. يعنى به تبع پدر و مادر اينها محكوم به اسلام شدهاند. كلام آن جايى است كه ولد، ولد بالنّكاح بشود به ملك اليمين بشود، به وطى الشّبهه بشود، آن اسلام حكمى در آن اولاد هست بلاشبهةٍ. كما اين كه اگر زنا از يك طرف باشد، طرف ديگر زنا نباشد، مسلمان باشد باز اسلامش اسلام تبعى است بلاخلافٍ كه گفتيم اول. انّما الكلام در جايى است كه اين ابن الزّنا كه متولّد شده است از مسلمين كه يكى زانى، ديگرى زانيه بود، اين اسلام تبعى دارد يا ندارد. بعضىها گفتهاند نه اسلام تبعى ندارد. اسلام تبعى دليل مىخواهد. دليل آن جايى است كه اين بالنّكاح باشد يا به ملك يمين باشد يا به وطى شبهه باشد. اولاد ملحق به آباء مىشود در اسلام و كفر. و امّا در صورتى كه نه بالزّنا باشد استنادش به پدر و مادر، نه آن پدر و مادر نمىشود. هر دو زانى هستند. ولو هر دو مسلمان هستند. تا ديشب هم نماز شب مىخواندند. ولكن شيطان گولشان زد. هر دو زنا كردند. اين ولد متولّد شد. مع ذالك گفتهاند كه اين اسلام تبعى ندارد. چرا؟ چون كه اسلام تبعى دليل مىخواهد. اسلام تبعى در اين جا دليل ندارد. بعضىها گفتهاند خب مسلمان اسلام تبعى نداشت. وقتى كه بالغ شد و شهادتين را گفت يا به قول ما مميّز شد و شهادتين را گفت بعضىها گفتهاند آن وقت هم مسلمان نمىشود. ولو از ته دل هم اقرار به شهادتين بكند. ولو زاهد هم بشود. نسبت داده شده است به بعضى از فقها كه محكوم به اسلام نمىشود. ولد الزّنا ليس بمسلمٍو. ولو بالغ بشود، ولو عاقل بشود، ولو اقرار بشهادتين بكند، ولو قلباً هم عملاً هم زاهد بشود محكوم به اسلام نمىشود. اين كه مىبينيد كه مسأله فرق پيدا مىكند. ما مىگوييم كه نه در صورتى كه بالغ شد و مميّز شد و اعتراف كرد مسلمان است. اين يك دعوا.
يك دعواى ديگر اين است كه اين مثل ساير اطفال المسلمين اسلام حكمى دارد. اسلام تبعى دارد. دو تا دعوا داريم. در مقابل كسانى كه گفتهاند اسلام تبعى ندارد. بالغ شد يا مميّز شد اعتراف كرد، مسلمان مىشود. در مقابل آن قولى كه اسلام تبعى ندارد، اسلام استقلالى هم ندارد. اين محكوم به مسلمان نمىشود تا بميرد. ولو نماز بخواند، ولو زاهد هم بشود، مسلمان نمىشود. من مىگويم اين بحث را. رجوع بفرماييد به حدائق و اين اقوالى را كه ايشان نقل كرده است در اين مسأله از اصحاب و از بعضىها مراجعه كنيد و ببينيد كه چه جور است. چرا اينها گفتهاند اصلاً مسلمان نمىشود ابن الزّنا؟ ولو بعد هم زاهد بشود. تمسّك كردهاند به بعضى اخبارى كه از آن اخبار گفتهاند استفاده مىشود ولد الزّنا محكوم به اسلام نيست. ما فعلاً در اين مرتبه بحث مىكنيم كه ولد الزّنا ولو بالغ بشود، ديگر مسلمان نمىشود، اين كه گفتهاند از اخبار استفاده مىشود، آيا اين اخبار دلالتى به اين معنا دارند يا ندارند. يكى از آن اخبارى كه به او استدلال كردهاند از آن خبر استفاده كردهاند كانّ ابن الزّنايى كه هست، ابن الزّنا محكوم به اسلام نمىشود، يكى اين روايتى است كه از او تعبير مىشود به مرسله وشّاع. در جلد اول وسائل. اين را در باب طهارت مياه بحث كرديم. در باب 3 از ابواب الاعصار. عصار كه همان بعد از مياه مضاف است، آن جا باب سوم است. در باب سوم روايت دومى است. و عن احمد ابن ادريس. اين احمد ابن ادريس همان شيخ كلينى است كه ابو على اشعرى تعبير مىشود. رضوان الله عليه از اجلّا است. نقل مىكند عن محمد ابن احمد ابن يحيى الاشعرى صاحب كتاب نوادر الحكمه آن هم نقل مىكند عن ايّوب ابن نوح كه از اجلاّ است عن الوشّاع حسن ابن على وشّاع خزّاز بنت الياس كه معتبر است. عن من ذكره عن ابى عبد الله(ع). آن جا دارد كه انّه كره سعر ولد الزّنا و سعر اليهودى و النّصرانى و المشرك و كلّ من خالف الاسلام. امام (ع) كريح شمرد. مكروه شمرد سعر ولد الزّنا را. سعر يعنى آن مايعى را كه آن آبش قدر متيقّن است. مباشرت كرده است بر او ولد الزّنا. دستش را زده است. پايش خورده است به آن آب. كسى آن آب را مىخواهد بخورد. وضو بگيرد. كره سعر ولد الزّنا و سعر اليهودى و سعر النّصرانى و المشرك و كلّ من خالف الاسلام. و كان اشدّ ذالك عنده سعر النّاصب. آن اشدّ اينها سعر ناصب بود پيش امام. و النّاصب لنا اهل البيت انجس من الكلب. اشد سعر ناصب بود. گفتهاند خب سعر مشرك كه نجس است. آن جاى شك نيست. آن آب قليلى كه با او مباشرت كرده است مشرك نجس است. سعر مىگويند به او. دريا را، حوض را سعر نمىگويند. آن كاسه كه آب كوچك دارد يا مايع كمى دارد. آن را سعر مىگويند. اين سعر يهودى و نصرانى و مشرك و ولد الزّنا است. خب گفتهاند بر اين كه اين دليل است بر اين كه اين ولد الزّنا نجس است. محكوم به اسلام نيست. هر ولد الزّنايى باشد. ولو پدر و مادرش مسلمين بوده باشد. بلكه غالب در بلاد اسلاميه اين جور است. اين را اين جور امام فرموده است. اين را مىدانيد كه اين روايت اولاً مرسله است من حيث السّند. و ثانياً دلالتى ندارد. كره. مكروه شمرد. خب ملتزم مىشويم به كراهت.
خب گفته شده است صاحب حدائق اين جور نقل كرده است از بعضىها كه كره اين جا به معنا حرمت است. چون كه اگر در مشرك و هكذا در مشرك بايد به معناى نجاست بگيريم. در يهود و نصرانى هم بنا بر اين كه مشهور مىگويند نجس هستند بايد كره بمعنا حرمت باشد. و آن وقت كره را اگر بگوييم كراهت اصطلاحى است، استعمال لفظ در...از معنا مىشود. اينها را ما در اصول جوابش را گفتيم. كره معناى لغوى است. كراهت در معناى لغوى هم حرمت را شامل مىشود، و هم كراهت اصطلاحيه را. منتهى حرمت را دلالت مىكند به اطلاقش. اگر كراهت مطلقه فرمود، جامع بين الامرين است. يك جا اگر منع كرده است امام (ع) از شيئى مطلق گذاشت منع را انتزاع حرمت مىشود. يك جا منع كرد. ترخيص در ارتكاب داد، انتزاع كراهت مىشود. حرمت و كراهت دلالت مىكند به او اطلاق و عدم الاطلاق. يعنى ترخيص در ارتكاب داد انتزاع كراهت مىشود از من، نداد مطلق بود، منع المطلق. كراهت وضع نشده است به منع مطلق. كره لفظ كره در لغت. كره وضع شده است به مطلق المنع. هم منعى كه ترخيص دارد و هم منعى كه ترخيص ندارد. به هر دو تا شامل مىشود. كره در لغت به معناى مطلق المنع است. نه به معناى منع المطلق است. بدان جهت اين جا در مطلق المنع استعمال شده است. در مشرك منع است. منعش هم مطلق است. ترخيص نيامده است. مىشود حرام. و امّا ولد الزّنا در نصرانى، در يهودى، ترخيص در ارتكاب آمده كما اين كه آمده است، انتزاع مىشود كراهت اصطلاحيه. اين كره در لغت بمعنا مطلق المنع است. نه بمعنا المنع المطلق است. بدان جهت اين دلالت مىكند به آن جامع، و خصوصياتش از خارج استفاده مىشود.
سؤال؟ بله. كراهت هم مراتبى دارد. در ناصبى آن كراهت به معنا المنع المطلق است. چون كه نجس است ناصبى كما ذكرنا. شاهد بر اين همين روايت، همين حسن ابن على وشّاع روايت ديگرى دارد در باب 5 روايت 2 است به همين سند. احمد ابن ادريس عن محمد ابن احمد يعنى محمد ابن احمد ابن يحيى. در باب 5 روايت 2 است. عن محمد ابن احمد عن ايوب ابن نوح عن وشّاع عن من ذكره عن ابى عبد الله (ع). انّه كان يكره سعر كلّ شىءٍ لا يأكل لحمه. هر حيوانى كه غير مأكول الّحم است، سعر او را امام (ع) مكروه مىدانست. خب اين را مىدانيد كه حيوان غير مأكول الّحم كه نجس نيست. سعرش هم پاك است. آنى كه غير مأكول الّحم است سعرش هم پاك است. مگر غير مأكول الّحمى باشد كه موقع مباشرت با ماء دمى در دهانش بوده باشد كه الاّ ان تَرى فى منقاره دماً يا آن غير مأكول الّحم كلب و خنزير بوده باشد كه محكوم به نجاست است. چه جور آن جا امام كره فرموده است آن كره بمعنا مطلق المنع است. نه بمعنا منع المطلق است، اين جا هم كه گفته شد به همان معنا است. بدان جهت اين معنا در ما نحن فيه فايدهاى ندارد، روايت دلالتى ندارد، فضلاً از اين كه سندش هم مرسله است. امر ديگرى كه در ما نحن فيه ذكر شده است، امر ديگر اخبارى است كه در ماء الحمّام وارد است. مىدانيد كه در ماء الحمام مثل خزينه، اسمش را چاه مىگفتند. مىكندند. آن خزينه فاضلابها مىريخت آن جا. آن بعر...بالغه غساله حمّام مىگفتند. يك جماعتى مىرفتند آن جا غسل مىكردند. شستشو مىكردند. آن آب كثيف كه جمع مىشود، غسل مىكردند. چرا؟ مىگفتند فيه شفاء العين. كسى اگر در اين جا خودش را بشورد ديگر چشمهايش درد و مرض نمىگيرد. اين معنا در مدينه مشهور بود كه اهل مدينه اين جور خيال مىكردند. امام(ع) در روايات منع كردهاند كه از اين بعر بلّوعه نشوريد خودتان را. فانّه يغتسل فيه. اليهودى و النّصرانى و المجوسى چون كه اهل كتاب بودند در مدينه. اينها غسل مىكنند. اينها خودشان را مىشورند. آن مائى است كه از...است. در آن روايات ابن الزّنا هم وارد شده است كه ابن الزّنا مىشورد. گفتهاند از اين روايات استفاده مىشود كه ولد الزّنا محكوم به كفر است. مثل آن كفّار ديگر محكوم به نجاست است، اين روايات در ما نحن فيه وارد شده است. اينها را ما در بحث طهارت بحث كرديم. فقط تذكّراً مىخواهم بگويم.
عرض كرديم كه آن نهىها، نهىهاى ارشادى است. امام (ع) نمىخواهد بگويد كه اين آب نجس است. بدان جهت صاحب وسائل هم خودش آن جا دارد كه اين نجس نيست. ولكن مكروه است استعمالش. چون كه آن كر مىشود. اكرار مىشود. آن بعر بلّوعه اكرار مىشد. آب پاك بود. به مجرّد اين كه از حياض صغار متصّل بشود به آن اصل خزينهاى كه اكرار بود. كر بيشتر بود، پاك مىشود او. او محكوم به طهارت بود. اين كراهت است. گفتيم در ما نحن فيه كه كراهت شرعيه نيست. اين اخبار نهىاش ارشادى است. ردع اهل مدينه است كه بيخود خيال مىكنيد در اين شفا است. در مائى كه ولد الزّنا خودش را شسته است، نصرانى و يهودى و مجوسى خودش را شسته است، آن جا چه جور در آن آب شفا مىشود؟ اين در مقام ردع است. نه اين كه ولد الزّنا كافر است. شاهد بر اين كه اين روايات در مقام بيان اين است، در آن روايات در بعضىها زياد كرده است امام(ع). يغتسل فيه الجنب عن الحرام. آن كسى كه جنب از حرام شده است، فرض بكنيد لا سمع الله معصيتى كرده است كه به واسطه او جنب شده است، كوچك يا بزرگ فرقى نمىكند. معصيتى كرده است ولو استمناعاً آن جا غسل مىكند، در آن آبش ريخته شده است آن جا، چه جور شفا مىگيرد. مگر آن كسى كه از حرام جنب شده است كافر است؟ از اسلام خارج مىشود؟ خصوصاً كه مثل الاستمنا بوده باشد. آن جا دارد بر اين كه در بعضى رواياتش هم زانى دارد. يغتسل فيه الزّانى نه ولد الزّنا. زانى مگر به زنا از اسلام خارج مىشود؟ اين اخبار در ردع اين است كه اين آب شفا ندارد. اوهام است. اين را مىدانيد كه حمامهاى سابق بعضى چيزها در مىآوردند كه مردم آن آب را مصرف نكنند. به آن جا اكتفا كنند. كه مىگفتند شفا است يعنى برويد آن جا بشوريد كه آن آب تميز و اينها مصرف نشده باشد. اينها به واسطه او در آمده است. لعلّ يا يك خرافات ديگرى منشأش بوده است. امام (ع) در مقام بيان اين است. اين اخبار هم برود. يك اخبارى هم هست كه به او استدلال كردهاند كه ابن الزّنا مسلمان نيست. در بعضى اخبار است وقتى كه شخصى ولد الزّنا را كشت از او ديه گرفته مىشود ديه يهودى و نصرانى. ديه يهودى و نصرانى هشتصد درهم است كما اين كه در بحث غصاص و هكذا ذكر شده است، و ذكر كرديم در بحث الغصاص هم ذكر كرديم قبل از ديات هشتصد درهم است. ولو عمداً و متعمداً بكشد نصرانى را. در قتل عمدى قصاص نيست. مسلمان قصاص نمىشود. از مسلمان هشتصد درهم مىگيرند. در بعضى روايات است كه ديه ولد الزّنا همان ديه نصرانى است. محقق قدس الله نفسه الشّريف به اين در باب شرايع متعرّض شده است و فرموده است اين رواياتش ضعيف است. اين حرف درست نيست. ولد الزّنا آن وقتى كه مميّز شد، مسلمان شد، حكم ساير مسلمين را دارد. كشتن، كسى عمداً كشت اگر ولايتش آن كسى كه زانى است معلوم بوده باشد پدرش او است، و اگر فرض بفرماييد نبوده باشد ابن زانى است كه پدر و مادرش معلوم نيست كه بوده است فقط ابن الزّنا بوده است، آن هم آن كسى كه متكفّل مخارجش مىشود، به او قصاص نمىشود و ديه داده مىشود به او. بحثش طولانى است. و امّا قبل از اين كه مسلمان بشود و اظهار شهادتين بكند در وقتى كه اسلامش اسلام تبعى است، آنهايى كه در اسلام تبعى اشكال كردهاند، گفتهاند قبلاً اگر ابن الزّنا را بكشد شخصى چيزى نيست. نه قصاص است، نه هم ديه است. محقق به اين فتوا مىدهد. صاحب جواهر هم اختيار مىكند. مىگويد قبل از اين كه بالغ بشود. مميز بودن را هم من اضافه مىكنم احتياطاً قبل از اين كه بالغ بشود و اظهار شهادتين بكند كشته بشود چيزى نيست. و امّا بعد از او حكم ساير مسلمين بعد از بلوغ و اقرار حكم ساير مسلمين جارى مىشود. مىبينيد در ما نحن فيه كلام در حكم تبعى است. و الاّ مقتضى الاطلاقات من اقرّ بالشّهادتين آنى كه در بيان اسلام آمده است اعتراف به شهادتين هر كس اعتراف بكند و خلافش را انتصال نكند مسلمان است. كلام در اين اسلام تبعى است. قبل البلوغ و قبل التّمييز است، كسى كشت اين را. گفتهاند هيچ چيز ندارد. نه قصاص دارد و نه ديه دارد. در ما نحن فيه هم گفتهاند احكام مسلم جارى نمىشود.
صاحب عروه مىگويد احوط اين است. جرأت نمىكند فتوا بدهد كه احكام مسلمين جارى است. اسلام تبعى دارد. مىگويد احوط اين است كه اين جارى است. ولكن كما ذكرنا، فرقى نمىكند ولد الزّنا بوده باشد يا ولد الحلال بوده باشد احكام مسلمين جارى است در صورتى كه زانى او الزّانيه يا كلاهما مسلمان بوده باشند. بر اين طفل مثل ساير احكام است. چرا؟ بسيرة المستمرّه. وقتى كه فرض بفرماييد شخص زانى معلوم است. بچّهاى كه از زنا بوده است خودش هم پيشش آورده است. در سيره متشرّعه فرق نمىكند. ابن الزّنا چون كه بعد از اين كه ولد شد، در سيره متشرّعه مثل احكام ساير اولاد است. منتهى ولد الزّنايى كه معلوم نيست كافر اين را زنا كرده است. دو تا كافر بودند، مسلمان بودند آن جاها سيره نيست. يعنى محرز نيست و نيست. يا محرز نيست.
و امّا در جاهايى كه معلوم باشد آن امّش آنى كه زاييده است سكينه خاتون است. آنى كه با او زنا كرده است فلان...است. اين معلوم بشود و پيش آنها بوده باشد لاحق به آنها است. سيره همين جور است. غير از اين روايتى هم در باب جهاد هست كه از امام (ع) مىگويد كه مسلمانها در حرب در جلد 11 است در باب جهاد العدو. جلد 11 وسائل. باب جهاد العدو. مسلمانها غلبه كردند يك شخصى مسلمان شد. خب وقتى كه مسلمان شد مىشود مسلمان ديگر. ولو در حال جنگ مسلمان بشود مىشود مسلمان. اظهر شهادتين اعترف و خلافش را نگفت مسلمان شد. امام (ع) مىفرمايد در آن روايت اسلامه، اسلامٌ له و لولده الصّغار. اسلام بر او است و به اولاد صغار است. ولد همان ولد عرفى است ديگر. ولد عرفى ولو آن خودش هم كافر بود ديگر. با كسى زنا كرده بود. يك ولدى داشت. آن را هم با خودش آورده بود. چون كه خيلى قشنگ بود. دلش نمىخواست ول كند او را. اسلامه اسلامٌ له و لولده الصّغار.
بدان جهت مىگوييم كه فرقى نمىكند. سابقاً هم اشاره كرديم. فرقى نمىكند به نكاح بوده باشد وطى به نكاح صحيح يا ملك اليمين يا وطى شبهه بل الزّنا هم اگر بوده باشد، همين احكام مسلمين جارى است. هذا كلّه بالنّسبت الى هذه المسأله. بعد ايشان قدس الله نفسه الشّريف در ما نحن فيه يك مسأله ديگرى را هم مىفرمايد كه خيلى مختصر است. آن با يكى دو كلمه تمام مىشود. به دو كلمه مثالى. يكى اين است كه مىفرمايد ميت كه مسلمان شد ولو بچّه مسلمان هم شد و احكام اسلام به او جارى شد، او را در قبرستان كفّار نمىشود دفن كرد. حرام است. بايد در قبرستان مسلمين دفن بشود. كما اين كه حرام است كافر را در مقبره مسلمين دفن كردن. اين معلوم است. نصّى ندارد اين...اصحاب است و درست هم هست. چون كه قبرستان مسلمين باب آخرت مسلمين است. و همين جور است ديگر. باب آخرت همان زير قبر است كه انسان مىرود. آن باب آخرت باب المسلمين است. در اين جا شخصى كه كافر است، مشرك است، دفن بشود، دفن بكنند هتك بر مسلمين است. جايز نيست. كما اين كه مسلمانى را باب آخرتش را از باب جحيم كفّار باز كنند و ببرند در قبرستان كفّار دفن بكنند، اين هتك بر آن مسلمان است. بدان جهت در ما نحن فيه جايز نيست. اين حكم از مسلّمات است. احترام مسلم. مقتضى اين معنا است.
بعد ايشان مىگويد اگر دفن كردند اشتباهاً، يكى را در قبرستان ديگرى. مثلاً كافر را آوردند در قبرستان مسلمين و اشتباهاً دفن كردند. مىگويد بر اين كه نبش مىشود. چرا؟ چون كه كافر كه حرمتى ندارد. دفنش لازم نيست تا نبشش اشكال داشته باشد.آن كسى كه دفنش واجب بود در نبش قبر او اشكال است. و بدان جهت در ما نحن فيه كافر را آوردهاند در ملك مسلمانها در قبرستان مسلما نها دفن كردهاند. نبشش كه اشكالى ندارد. حرمتى ندارد. و امّا مسلمان را ببرند اشتباهاً در قبرستان كفّار دفن كنند، او را در مىآورند. چرا؟ چون كه اين احترام به مسلم است. و احترام مسلمان اين است. اين جا ما يك كلمهاى زديم حاشيه، تعليقه. گفتيم اين در صورتى در آورده مىشود كه بدن مسلمان فاسد نشده باشد. و امّا اگر فاسد بوده باشد، نه معلوم نيست اين احترام مسلمان بشود. بدن گنديده كه پايش يك طرف است، دستش يك طرف است، دربياورند اين هتك است بر مسلمان. علمش را خدا امر كرده است به دفن به واسطه اوصيائش، نبىاش تا عيب جسد مستور بماند. در روايت علل هم بود كه عيب آن جسد مستور بماند. بدان جهت اخراج او اشكال دارد. قبل از اين كه فاسد بشود يا بعد از اين كه دوران فساد را گذراند مثل اين كه گوشتها رفت و استخوان تنها شد، آن عيبى ندارد. در مىآورند. و در قبرستان مسلمين دفن مىكنند كما سيعتى در مسائل نبش القبر و الحمد الله ربّ العالمين.
|