|
جلسه 772
* متن
*
بسم الله الرحمن الرحيم.
موضوع درس: خارج فقه بحث طهارت.
شماره نوار:772 ب
نام استاد: آيت الله تبريزى.
تاريخ:1371
توسط دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم واحد صوت.
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم.
عرض كرديم كلام در قرشيه بود. كه مراد از قرشيه چه بوده باشد. عرض كرديم دو معنا ذكر شده است در كلمات.
يكى اين كه هر كسى كه منتصب بوده باشد به نذر ابن كنانه از اجداد رسول الله (ص) او قرشى است. حيثٌ كه قريش اسم بر همان نذر ابن كنانه بود. منتصب به او مىشود قرشى. و بعضىها نقل كردهاند كه قريش اسم...ابن مالك ابن نذر بود. بدان جهت هر كسى كه منتصب بشود به... از اولاد نذر ابن كنانه يعنى نوهاش، او مىشود قرشى. و امّا غيرهم كه اخى...بوده باشد، اولاد اخى...بوده باشد، به آنها منتصب بشود، او قرشى نيست. و ذكر كرديم آنى كه در مقام فرمودهاند كه تمسّك مىشود مع اجمال عنوان المخصّص و المقيد در مورد اجمالش تمسّك به اطلاق و عموم مىشود. المرئة تَرى الدم الحمرة الى خمسين سنه. و بيّنا اين حرف در ما نحن فيه درست نيست. چون كه عموم در ما نحن فيه دو تا است و قدر متيقّن نسبت به هر كدام مختلف مىشود. نسبت به المرئه تَرى الدّم الى خمسين متيقن منتصب است الى...كه يقيناً اين اقل خارج شده است از تحت تَرى الدم الى خمسين. در ما بقى مانده است تحت عموم.
ولكن نسبت به خطاب ديگر المرئه تَرى الحيض الى ستّين سنه هر مرئهاى شصت سال حيض مىشود. قدر متيقّن از اين روايت كه خارج شده است آنهايى است كه اصلاً مرتبط نيستند به نذر ابن كنانه به...ابن مالك و آن اخش، آنها است كه آنها زنى كه هيچ به آنها مربوط نيست قدر متيقن او خارج شده است از تحت اين عموم كه كلّ مرئة تَرى الحيض الى ستّين سنه. آنها قطعاً خارج شدهاند كه آنها ستّين سنه نمىباشد. ما بقى مىماند. بدان جهت اين تمسّك به عام در مورد اجمال دو تا خطاب بوده باشد اين جور است. اگر يك خطاب بوده باشد كه مردد بشود خمسين بود يا ستّين بود باز الكلام الكلام مىشود كه معلوم نيست او ستّين است كه مجمل بود يا خمسين است. ولكن آنى كه در ما نحن فيه گفته مىشود، اين است كه اين بحث ثمره عملى ندارد كه آيا قرشى منتصب به نذر ابن كنانه است، يا منتصب به...او كه...ابن مالك نذر است. كدام يكى قرشى است؟ چرا؟ براى اين كه از آنى كه باقى مانده است اولاد علىٍ (ع) است. يكى هم ابن عبّاس است كه اگر باشد. اينها باقى هستند. بما اين كه اينها باقى هستند بدان جهت اين حكم منحصر مىشود به علويّات و اگر باقى مانده باشند از ابن عبّاس كه بعيد هم نيست ما بين فرق مسلمين باقى مانده باشند، آنها را حكم ثابت است. و امّا يك قرشى ديگرى اين...باقى مانده باشد اين جور نيست و نقلى هم نشده است.
سؤال؟ چرا بعيد نيست كه آن جاها پيدا بشود. حكمش به ما مربوط نيست...ما كلاممان آنى كه محلّ ابتلا هست، همينها است كه عرض كردم ثمره عملى ندارد. عرض مىكنم گذشتيم اين را.
بعد از اين كه فرض كرديم قرشى يعنى علويه. معلوم شد كه قرشى يعنى علويه. فعلاً مسأله منحصر در او است. اگر شك كرد و شك كرد بر اين كه زنى آيا من علويه هستم يا غير علويه هستم. دمى را بعد از پنجاه سالگى مىبيند و آن دم به صفات الحيض است. يا در ايّام عادتش است كه در ايّام عادت...حيض است على ما سيعتى انشاء الله. زنى در ايّام عادتش يا در غير ايّام عادت نمىديده است به صفات الحيض. نمىداند يائسه شده است، نمىداند بر اين كه قرشيه
است تا اين كه شصت سالش نشده است احكام حيض بار است يا اين كه نه شصت سالش نشده است. مىداند بر اين كه شصت سالش نشده است. مثلاً پنجاه و نه سالش است و نمىداند كه آيا قرشى است كه دمى كه ديده است حيض بوده باشد. يا غير قرشى است دمى كه در پنجاه و نه سالگى ديده است نه محكوم به حيض نباشد. بناعاً على التّفصيل بحث مىكنيم. ايشان مىفرمايد مرئهاى كه شك است در اين كه قرشى است يا غير قرشى، شبهه، شبهه موضوعى است. قرشى يعنى منتصب الى علىٍ (ع). اولاد علىٍ(ع). كلام اين است كه اين آيا از آن طايفه است يا از آن طايفه نيست. احتمال مىدهد سيّده باشد. شجره نداشته است. اين احتمالش را مىدهد. ايشان دارد آن مرئه شكّ در قرشيّت بكند يلحقها حكم غيرها. حكم غير قرشيه بار مىشود. يعنى تحيض الى خمسين سنه. و بعد از خمسين بنا بر فتواى صاحب العروه نه حيض نيست آن...اگر پنجاه و نه سال دارد حيض نيست. احكام استحاضه بار مىشود. و المشكوك فى القرشيه يلحقها حكم غير قرشيه.
اين جور فرمودهاند بعضىها و اين معنا هم صحيح است. فرمودهاند بر اين كه انسان كلمات فقها را در ابواب مختلفه تتبّع بكند، در مىيابد وقتى كه فقها به مسائلى مىرسند كه در آنها حكم مترتّب بر ثبوت النسب و عدم ثبوت النّسب است، مىگويند در موارد شبهه موضوعيه كه نسب ثابت است يا نه، آن موضوعى كه موضوع حكمش نسب است و حكم خاصّى دارد آن نسب را نفى مىكنند به اصل. مىگويند اصل اين است كه اين نسب نيست. مثلاً من باب المثال كسى مىخواهد زنى را اختيار كند. رفته است ولايتى و آن جا فشار آمده است و مىخواهد زنى بگيرد مطعتاً يا دواماً. احتمال مىدهد اين زنى كه در اين ولايت مىگيرد خواهرش بوده باشد حيثٌ كه پدر مرحومش اهل سفر بود و هر جا كه مىرفت زنى براى خودش تهيّه مىكرد احتمال مىدهد اين هم كه مىخواهد اين زن را بگيرد اين خواهرش بوده باشد. علما مىگويند كه عيبى ندارد. تزويج كند. شكّ در اين كه اين كه اراده مىكند تزويجش را اختش هست يا نه، لا يتنابه. مىتواند تزويج كند. يا فرض كنيد در مسأله ميّتى كه فوت كرده است. الان دو تا وارث بيشتر هم ندارد. دو تا پسر دارد. آن دو تا پسر فرض بفرماييد با همديگر اخوين هستند. اخوين فقيه هستند. مادرشان جدا است كه مال را بايد به...تقسيم كنند...شخص ثالثى پيدا شد و گفت كه من با شما برادر هستم. چرا من را كنار مىگذاريد؟ منتهى من در شهر ديگر بودم، پدر من آن جا زنى گرفت. من هم اخ شما هستم. بسم الله سهم مرا هم بياوريد. در اين صورت مىگويند ما دامى كه اثبات نكند نسب را اصل عدمش است. اصل اين است كه اخ نيست با اينها. تركه به او نمىدهند. خوب شما مىدانيد وقتى كه مال سه برادر باشند ثلثينش به اين دو تا برادر مىرسد. چون كه برادرها همهاش برادر ابى هستند. يك ثلث به اين مىرسد، يك ثلث به آن ديگرى و يك ثلث هم سهم او است. سهم او چون كه معلوم نيست برادر است، ثلث سومى مردد است كه ما بين اين دو برادر بوده باشد يا مال او بوده باشد. علم اجمالى است ديگر. يا مال اينها است اين يك ثلث سومى يا اين است كه مىگويد من هم برادر شما هستم مال او است. مع ذالك مىگويد نسب ندارد. اصل اين است كه بر اين كه بر ميّت ولد ديگرى ندارد. بدان جهت در ما نحن فيه به همين مىدهند. خوب اين شخص اخ نيست با اينها به اينها بدهيد اين را معتبر مىدانند. مىگويند اصل اين است كه ولد آخر نداشت و هكذا و هكذا. در مواردى كه موضوع حكم نسب است مثل اين كه فرض كنيد دو نفر آمدهاند، مهاجرت كردهاند از مملكتشان آمدهاند. يكى زده و ديگرى را كشته است.
در ما نحن فيه حاكم شرع نوبت رسيده است به اين كسى ديگر ندارد...مقتول به حاكم شرع رسيده است. كه قصاص بگيرد از قاتل عمداً و عمداً هم كشته است. قاتل مىگويد بابا من پدرش بودم كه كشتم اين را. مىگويند لا...قصاص گرفته مىشود. دعواى..بعد القتل اثرى ندارد. روى اين اساس در ما نحن فيه كه هست در اين موارد اين اخيه على تأمّلٍ است به خلاف فرضين سابقين. على كلّ تقديرٍ استفاده مىشود از كلمات فقها در موارد شكّ در نسب كه شبهه، شبهه موضوعى است. اصل عدم آن نسب محتمل است. اصل اين است كه آن نسب نيست. و در ما نحن فيه هم شكّ در نسب است. نمىداند زن منتصب است به قرشى يا منتصب به قريشى نيست. اصل عدمش است. وقتى كه اصل عدمش شد، در ما نحن فيه اين احكام بار مىشود. بدان جهت بعضىها فرمودهاند ولو موارد شكّ در نسب را اين از باب اعتبار استسحاب در اعدام ازليه ندانيم، موارد شكّ در نسب حكمش همين است كه گفته شد. استسحاب در اعدام ازليه به طور فهرست وار مىگويم كه معلوم بشود. مىدانيد تارتاً حكم شرعى موضوعش در خطاب شارع موضوع حكمى مفاد قضيه سالبة المحمول است. مثل اين كه المرئة اذا لم تكن قرشيتاً تحيض الى خمسين سنه. لسان روايت خطاب اين بود بعد التّقييد. المرئة اذا لم تكن قرشيتاً تحيض الى خمسين سنه. يك حكم ديگر هم بود كه المرئة اذا كانت قرشيتاً تحيض...ستّين. المرئه اذا لم تكن قرشيتاً سالبه به انتفاع المحمول است. در مواردى كه سالبه به انتفاع المحمول خودش حالت سابقه ندارد كه موضوع يك زمانى باشد، ولكن محمول در آن زمان نباشد. بعد شك كنيم كه آن محمول بر موضوع ثابت است در بقاء موضوع يا ثابت نيست. زيد يك زمانى عادل نبود. الان نمىدانيم باز عادل نيست، فاسق است يا عادل شده است. اين مىبينيد لم يكن زيدٌ عادلاً سالبه به انتفاع محمول خودش حالت سابقه داشت. زيد يك زمانى بود. ولكن عدالت نداشت. بعد شك مىكنيم كه نبود عدالت در زيد باقى است يا نه يعنى سالبه به انتفاع المحمول باقى است يا نه، استسحاب مىشود. اين را مىگويند جايى كه موضوع الحكم سالبه به انتفاع المحمول است، و خود سالبه به انتفاع المحمول حالت سابقه دارد، استسحاب اشكالى ندارد. همه قبول دارند. اين را مىگويند استسحاب در مفاد كانه ناقصه و استسحاب نعطى تعبير مىكنند. استسحاب سالبه محصّله تعبير مىكنند. تعابير مختلف است. و الاّ جوهره كلام اين است كه موضوع حكم سالبه به انتفاع المحمول بشود و اين سالبه به انتفاع المحمول حالت سابقه داشته باشد شك در بقائش كنيم استسحاب جارى است. اين را كسى اشكال نكرده است. نه سنّى، نه شيعه. اين ما بين همه مسلّم است. شبهه هم شبهه موضوعى است.
انّما الكلام در جايى است كه سالبه به انتفاع المحمول موضوع حكم بشود. ولكن حالت سابقه سالبه به انتفاع الموضوع است نه سالبه به انتفاع المحمول. حالت سابقه سالبه به انتفاع الموضوع است. مثل آن مواردى كه شىء حين الوجود يا با آن محمول هست يا با آن محمول نيست. آن وقتى كه طفلى متولّد مىشود يا متكوّن در رحم مادر مىشود يا قرشى هست يا نيست. يك وقتى كه شخصى متكبّر مىشود يا ابن فلان شخص هست يا نيست. ديگر حالت سابقهاى كه باشد و محمول نباشد نيست. آن وقتى كه محمول نبود خود موضوع هم نبود. موضوع از حين وجود يا آن محمول را دارد يا ندارد. اين را مىگويند عدم ازلى. يعنى در ازل كه خود موضوع نبود عدم محمول آن عدم است كه موضوع خودش نبود. كلام اين است كه در مواردى كه حالت سابقه سالبه به انتفاع موضوع بشود، ولكن موضوع حكم سالبه به انتفاع المحمول بشود در اين موارد ما مىتوانيم آن وقتى كه موضوع را علم داشتيم موجود است، ولكن در حكم شك داشتيم، در آن محمول شك داشتيم مىتوانيم سالبه به انتفاع المحمول را كه موضوع حكم است و حالت سابقه سالبه به انتفاع الموضوع است مىتوانيم احراز بكنيم به استسحاب يا نمىتوانيم. يا مثبت است. نمىتوانيم. اين سرّ اين است كه استسحاب در اعدام ازليه جارى است يا نه. يعنى به واسطه اين كه حالت سابقه سالبه به انتفاع الموضوع است ما اگر بخواهيم سالبه به انتفاع محمول را اثبات كنيم كه موضوع حكم است مثبت مىشود كه اصل مثبت اعتبارى ندارد يا اين كه مثبت نمىشود. خيلى هم خوب مىشود اثبات كرد. به استسحاب سالبه به انتفاع الموضوع مىشود اثبات سالبه به انتفاع محمول را كرد.
آنى كه مسلك صحيح است دومى است كه حالت سابقه اگر سالبه به انتفاع موضوع بشود، به استسحاب او سالبه به انتفاع محمول ثابت مىشود. و اصل مثبت نيست و بحث هم در اصول است. بحث مفصّلش، ان قلت و قلتش در بحث اصول است. ولكن روحش را براى شما كه چرا مثبت نيست و چرا اين استسحاب جارى است روحش اين است محمول در ثبوت احتياج به موضوع دارد. عرض و...در ثبوتش احتياج به معروض و موضوع دارد. و امّا در نفى المحمول و نفى...و انتفاع العرض، انتفاع العرض احتياج به وجود موضوع ندارد. روى اين حساب اين زن آن وقتى كه خودش متكلّم نشده بود حتّى در شكم مادر، لم تكن هذه المرئه قرشيتاً. چون كه نبود قرشيه احتياج به وجود اين زن ندارد. سلب عدم قرشيت آن وقتى كه نبود صحيح بود سالبه به انتفاع موضوع. مثلاً فرض كنيد مىگويم كه زيد آنى كه هست فرض بفرماييد زيدٌ لم يكن ابن عمرٍ آن وقتى كه زيد...نبود ديگر. سالبه سلب محمول و سلب الوصف و سلبه عرض انتفاع اينها احتياج به وجود موضوع ندارد. ثبوت المحمول، ثبوت العرض، و وجود العرض اين احتياج به معروض دارد. يكى هم اتّصاف الموجود به امر عدمى احتياج به وجود موضوع دارد. اين شىء فعلى متّصف است به عدم الفسق. اين متّصف است به غير الفاسق. به عدم الفسق. عدم العلم متّصف است. اين قضيه، قضيه معدوله است كه اتّصاف شىء به عدم شىء آخر. اين را مىگويند مفاد قضيه معقوله. آن جاهايى كه موضوع حكم قضيه معدوله باشد، آن جاها استسحاب عدم ازلى فايده ندارد. كما اين كه اگر فرض كنيد موضوع الحكم قضيه موجبه باشد حالت سابقه سالبه بشود به انتفاع المحمول او الموضوع اثرى ندارد. آنى كه جايى كه موضوع الحكم سالبه به انتفاع المحمول است، آن وقتى كه مىگوييم اين زن نبود قرشيتش هم نبود. بعد آن زن خودش موجود شده است. الان پيرزن هم شده است. يا نيم سال شده است. موجود شده است. مىگوييم آن وقتى كه تكوّم پيدا كرد خود اين زن شد، احتمال مىدهيم كه اين قرشى نبود آن وقتى كه خودش نبود، بعد از وجودش همان عدم باقى بماند. چون كه احتمال مىدهيم كه اصلاً ربطى به مسأله قريش نباشد. احتمال مىدهيم كه نبود قرشيّت آن وقتى كه خودش نبود بعد از بود هم آن عدم قرشيّت باقى بماند. چون كه احتمال مىدهيم كه نه از اطراف شهرهاى ما باشد. منتصب به همان عدم قرشيتش در عدمش باقى بماند. خوب مسأله تمام شد. اين زنى است. استسحاب هم مىگويد كه آن قرشى نيست. اين زن آن وقتى كه نبود قرشى نبود. الان كه موجود است باز استسحاب مىگويد قرشى نيست. آن قضيه سالبه باقى است. بعد از وجود موضوع هم آن قضيه باقى است. بعد از وجود موضوع آن قضيه باقى بماند مىشود سالبه به انتفاع المحمول. چون كه سلب محمول احتياج ندارد به ثبوت الموضوع. سابقاً هم محمول سلب بود. مىگوييم الان هم مسبوق است. قضيه سالبه محمول غير از اين نيست كه شىء باشد، و شىء آخر سلب بشود از او. آن وقتى كه خود اين نبود شىء آخر قرشيت از او مسلوب بود. استسحاب مىگويد لا تنقض اليقين بالشّك. آن كه آن وقتى كه نبود قرشيت مسلوب نبود، الان هم كه موجود است همين جور است. قرشيت مسلوب است. خوب تمام شد موضوع حكم. نه مثبت است و نه چيز ديگر است. بدان جهت استسحاب در عدم ازلى جارى است. روى اين اساس در مسأله شكّى نيست. زنى كه شك مىكند قرشى است يا نه، مىگويد آن وقتى كه نبودم قرشى كه نبودم. الان كه شدم نمىدانم نبودم قرشى هست در نبودنش يا نيست. استسحاب مىگويد نه نيست. الان كه موجود هستم باز قرشى نيستم. بدان جهت در ما نحن فيه استسحاب در اعدام ازليه، روح جريان را گفتم خدمت شما كه چرا استسحاب در اعدام ازليه جارى است و مثبت نيست، روحش اين است كه قضيه، قضيه معدولة المحمول غير از قضيه سالبة المحمول است. آنى كه عدم ازلى او را اثبات نمىكند قضيه معدولة المحمول را اثبات نمىكند. و امّا قضيه سالبة المحمول همان سالبه محصّله است. سالبه محصّله صدق مىكند با عدم الموضوع يا با عدم المحمول. سابقاً كه موضوع نبود قضيه سالبه صادق بود. الان كه موضوع موجود است باز مىگويد همان قضيه كه محمول نبود الان هم باقى است. بدان جهت استسحاب جارى مىشود و اشكالى ندارد. بدان جهت زنى كه شك مىكند قرشى است يا نه، يلحق بغيرها.
سؤال؟ يقين در مقابل عدم العلم است. يقين داشت اين زن مىگويد كه آن وقتى كه شما نبوديد مازندرانى هم نبوديد. تهرانى هم نبوديد. اصفهانى هم نبوديد. سؤال؟ بله عيبى ندارد. الان كه موجود هستى شك كنى كه كجايى هستى باز اگر نسبت خاصّه موضوع حكم بشود كما فى المقام كه قرشيت،
سؤال؟ موضوع زن است. اين نبوده است. ولكن نبود وصفش كه احتياج به بودش نداشت. نبود وصفش احتياج به وجود نبود. موضوع همين زن بود. ولكن نبود وصفش چون كه احتياج به بودش نبود، بدان جهت نبود وصفش هم. الان كه بود شده است باز نبود وصفش احتياج به بود خودش ندارد. باز هم همين جور است. ولكن موضوع حكم تمام شده است. قضيه سالبة المحمول تمام شده است. خودش است و آن وصفش كه نبود الان هم نيست. استسحاب مىگويد نيست. وقتى كه استسحاب تعبّد به اين كرد، روح مطلب و جريان يك كلمه بود او را بايد هضم بكنيد كه شىء محمولاً...او عرضاً او وصفاً آن شىء در بودش احتياج به موصوف و موضوع و محمول دارد. ولكن وصف در بودش احتياج به موصوف دارد. بدان جهت اگر خود عدم را وصف گرفتيم كه قضيه معدوله شد، احتياج به وجود موضوع دارد. ولكن نبود وصف و نبود عرض و نبود محمول احتياج به موضوع ندارد. هر جا كه فقيه با آن دو چشمى كه به خطابات نگاه كرده است از آنها اين جور ببيند كه در خطابات موضوع حكم قضيه به مفاد سالبة المحمول است نه به مفاد قضيه معدوله. المرئه اذا لم تكن قرشيتاً. قرشيّت نداشته باشد. اگر اين جور باشد مىگويد نه استسحاب جارى است. ولو حالت سابقه عدم محمول به انتفاع موضوع است.
سؤال؟ منصرف است، چرا منصرف است؟ يقين ندارى يا شك ندارى؟ عرف چيست؟ شك معنايش چيست به عرف رجوع مىشود. يقين معنايش صادق نيست. شك معنايش صادق نيست. لا تنقض يعنى لا...يدك صادق نيست. از يقين سابقى كه يقين داشتم آن وقتى كه نبود قرشيّت نداشت بعد از وجود هم از آن يقين رفعيّت نكن يعنى قرشيّت كه نداشت الان هم قرشيّت ندارد. يعنى از او رفعيّت نكن. يعنى احكام قرشيّت را بار نكن. معنايش همين است. غير از استسحاب، غير از اين معنايى ندارد و كما ذكرنا اين استسحاب جارى است. بدان جهت در ما نحن فيه نگوييد اصل اين است كه اين غير قرشى نيست. آنها از موضوع حكم نيستند. موضوع حكم كلّ امرئةٍ تَرى الدّم الى خمسين...الى خمسين الاّ ان تكون من قرشىٍ. بدان جهت آنى كه خارج شده است، آن مرئهاى كه قرشى نباشد، او از اين كلّ امرئةٍ...خمسين. اين زن است. حمره را هم ديده است. نمىداند حيض است يا نيست. استسحاب مىگويد تو زن هستى و قرشى كه نبودى. الان هم منتصب نيستى به قريش. قرشى يعنى انتصاب به قريش. يك وقتى منتصب نبودى آن وقتى كه نبودى. الان هم كه هستى منتصب نيستى. موضوع تمام شد. حكم به او بار مىشود. بدان جهت و امّا عند الشّك فى...زن دمى ديده است به صفات الحيض. يا فرض بفرماييد شك مىكند بر اين كه نه سالش را تمام كرد بالغه شد يا بالغه نشد، استسحاب مىگويد كه نه بالغ نشدى ديگر. اين استسحاب ديگر سالبه به انتفاع الموضوع است. خود سالبه به انتفاع الموضوع حالت سابقه دارد. چون كه اين شخص يك وقتى بود. نه سالش را تمام نكرده بود آن وقتى كه به آن نه ماه تازه وارده شده بود كه تمام نكرده بود. الان نمىداند نه سالش را تمام كرده است يا نه، مىگويد يك وقتى بود نه سالم را تمام نكرده بودم فى علم الله. آن وقتى كه به نه سال تازه داخل شده بودم. الان شك مىكنم كه تمام كردم يا نه، استسحاب مىگويد نه تمام نكردهاى. اين سالبه به انتفاع المحمول است. المرئة الموجوده كه موجود بود، كانت و لم تكن بالغة التّسع. الان هم اين مرئهاى كه هست، همان عدم بلوغ تسعش باقى است. سالبه به انتفاع المحمول است. يا زنى شك مىكند كه يائسه هستم يا يائسه نشدهام. باز الكلام الكلام. سالبه به انتفاع المحمول حالت سابقه دارد. مىگويد يك وقتى بود كه من كه يائسه نبودم چه كارها مىكردم آن وقت. نمىدانم الان يائسه شدهام يا نه. استسحاب مىگويد كه نه يائسه نشدهاى. پس يائسه نشدى دمى كه تَرى و اوصاف حيض را داشته باشد محكوم به حيضيت است.
بدان جهت استسحاب عدم بلوغ تسعاً و استسحاب عدم بلوغها فرض كنيد سنّ...هر دو جارى است. هر دو بلااشكالٍ جارى است و انّما الاشكال در آن استسحاب قرشيّت بود. عدم قرشيّت كه گفتيم جارى است. ولكن جماعتى گفتهاند كه نه استسحاب در عدم ازلى حجّت نيست. اين موارد روى اجماع است. روى تسالمٌ اصحاب است. كه در موارد نسب استسحاب جارى مىشود. آن موارد نسب هم بعضىها فرمودهاند فقط در ارث و نكاح است. در غير ارث و نكاح اين تسالم نيست. بدان جهت در ما نحن فيه اشكال كردهاند كه يكى از آنها مرحوم رضوان الله عليه آقاى بروجردى قدس الله سرّه است كه اين جا يك حاشيه زده است كه فيه اشكالٌ. يلحقها بغيرها فيه اشكالٌ. فيه اشكالٌ يعنى استسحاب در عدم ازلى حجّت نيست كه ايشان مىگفت كه نه ليسه تامه و ناقصه نداريم و همان حرفهايى كه داشتند قدس الله سره.
و امّا نسبت به مسأله نكاح و ارث و اينها آن جا مورد تسالم است. آن جا هم ملتزم مىشوند و امّا استسحاب عدم بلوغ آنها اشكال نمىكند. سرّش اين است كه اينها مربوط به عدم ازلى نيستند. استسحاب حالت سابقه سالبه به انتفاع المحمول است و استسحاب در اينها جارى مىشود. بعد مىرسيم به يك مسأله ديگرى كه يك مسأله...است كه اگر انشاء الله اين حل بشود، مقدار معظمى از مشكلات در مقام حل مىشود و آن اين است كه صاحب عروه الان فرمود به عبارت عروه نگاه كنيد. فرموده است كه والمشكوك البلوغ كه به تسع رسيده است يا نه، يحكم بعدم بلوغها. حكم مىشود كه بالغ نيست. خوب وقتى كه حكم كرديم بالغ نيست يعنى چه؟ يعنى دمى كه به اوصاف حيض هم ببيند مىگوييم حيض نيست. چون كه بالغ نشده است. ولكن در اين مسأله اين جور مىگويد در مسأله بعدى، مىگويد اذا خرجت الدّم من جاريه و شك بشود كه بالغ به تسع شده است يا نه، نه سالش را تمام كرده است يا نه. مىفرمايد اگر دم به صفات الحيض بشود يحكم بكونه حيضاً و يحكم بكونه بالغتاً. حكم مىشود كه سنّش هم تمام كرده است نه سال را. مىفرمايد دم اگر به صفات الحيض شد، اين حكم مىشود كه حيض است و خودش هم به سنّ بلوغ رسيده است. بعد ايشان مىفرمايد بر اين كه اين كه گفتيم از شرايط حيض اين است كه بالغ بر تسع بشود، يعنى اگر معلوم شد بالغ تسعى نيست دمش حيض نيست. اگر معلوم شد كه دختر نه سالش را تمام نكرده است دمش حيض نيست ولو به صفات حيض باشد. و امّا جايى كه شك كرديم دختر بالغ تسع است يا بالغه تسع نيست، دم اگر صفات داشته باشد صفات الحيض را، حكم مىشود بانّه حيضٌ و حكم مىشود دختر بالغةٌ. بالغةٌ سنّ تسع را. خوب توى ذهن مىخورد كه پس آن استسحاب عدم بلوغ چه شد؟ قبلاً...و اين رواياتى كه مىگفت قبل از تسع حيضى نمىشود مقتضاى آنها چه شد تأمّل بفرماييد تا عرض كنم انشاء الله.
|