|
جلسه 729
* متن
*
بسم الله الرحمن الرحيم.
موضوع درس: خارج فقه بحث طهارت.
شماره نوار:729 آ
نام استاد: آيت الله تبريزى.
تاريخ:1371
توسط دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم واحد صوت.
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم.
صاحب العروه قدس الله سره مىفرمايد: اگر شخص جنب بشود و آبى نبوده باشد الاّ داخل المسجد كه اين شخص اگر آن آب را برود بياورد بيرون، مىتواند در بيرون غسل كند. يا اگر برود در مسجد، مىتواند در خود مسجد غسل كند. ايشان مىفرمايد در اين صورت يجب عليه التّيمم لدخول المسجد. بايد چون كه آب ديگر ندارد تيمم بكند به غايت اين كه من به مسجد داخل بشوم. و آن مقدارى كه حاجت دارد در مسجد مكث كند در صوتى كه غسل كردن به اين مىشود كه آب را بيرون مىآورد. تا آب را بيرون نياورده است، يا آن جا اگر ممكن است غسل كردن كه آب را نمىشود آورد همان جا بايد غسل كند، تا مادامى كه را بيرون نياورده است، و تا مادامى كه غسلش را در مسجد تمام نكرده است، مكثش در حال طهارت است بالتّيمم. تيممش نقض نمىشود. بعد پشت سرش هم كلامى دارد كه بعد متعرّض مىشويم. در اين فرمايش ايشان يك جهتى هست كه از خارج بايد معلوم بشود. و آن اين است كه ما در سه صورت مشروعيت تيمم را ملتزم مىشويم.
الصورت الاولى اين است كه بر انسان فعلى واجب بشود. يا فعلى مستحب بشود كه آن فعل واجب يا فعل المستحب مشروط به طهارت است و مكلّف از آن فعل واجبى كه مشروط به طهارت است يا فعل مستحبى كه مثل صلاة الّيل مشروط به طهارت است، متمكّن بر طهارت مائيه نبوده باشد. متمكّن نيست. آب ندارد غسل كند جنب. يا بدشن زخم است. نمىتواند غسل كند. آب ضرر دارد. نمىتواند غسل كند. يا وضو بگيرد. آب نيست يا آب مضر است. آن...تيمم. در اين صورت تيمم مىكند و صلاة اليّل را مىخواند. تيمم مىكند صلاة يوميهاش را و نوافلش را مىخواند. اين يك مورد. مورد قطعى از مشروعيّت التّيمم يعنى قدر متيقّن كه جاى خدشه نيست اين مورد است.
المورد الثّانى آن جايى است كه فعلى بر انسان واجب شده است يا فعلى بر انسان مستحب شده است كه كمال او طهارت است. در صحّتش مدخليّتى ندارد. كمالش به طهارت است. مثل اين كه انسان نمىتواند وضو بگيرد يا نمىتواند جنب است غسل كند. مىخواهد سعى كند بين الصّفا و المروه در حج. كه شرط اين سعى بين الصّفا و المروه طهارت نيست. طهارت فقط در طواف و صلاة الطّواف شرط است. ولكن افضل است. امام (ع) در آن صحيحه زراره فرمود و الوضو افضل. در اين صورت كه نمىتواند اين فعل را كه كمالش شرط كمال است طهارت در او. اين فعل واجب يا مستحب را اتيان كند، مىتواند تيمم بكند. بدل از وضو يا بدل از غسل. اين هم...ثانى است. يعنى مشروعيت نحو ثانى است.
يك مشروعيّتى هم هست كه فعلى بر انسان واجب و مستحب بشود شرطش طهارت بشود يا كمالش طهارت بشود اين جور نيست. طهارت را ملتزم مىشويم به لزوم جمعاً بين الدّليلين. مقتضاى جمع بين الدّليلين التزام است به لزوم الطّهاره به اعتبار الطّهاره. مثل چه چيز؟ مثل اين كه انسان توى كوچه اوّل صبح دارد راه مىرود. خودش هم جنب است. مىرود به حمام غسل كند و زود نمازش را بخواند. اتّفاقاً ديد كه جلوى پايش يك ورق قرآنى ازرههايى هست و ورق قرآن هم افتاده است روى ازره. كه ورق قرآن است. خودش هم جنب است. هتك است اين معنا. نمىداند عمداً
كرده است، سهواً شده است، باد آورده است، على اىّ حالٍ اين جور مىبيند. جنب كه نمىتواند مسح كتابت قرآن را بكند. و خودش هم مسح كتابت بايد بكند. ورق پاره است كه همهاش كتابت قرآن است. در اين صورت مىگوييم بر اين كه تيمم بكند. از همان كوچه، ديوار كوچه تيمم بكند و با تيمم بردارد اين مصحف را از او. اين لزوم تيمم اين جا دليلى ندارد بر اين كه مسح مشروط است به طهارت. يعنى امر شده است به مسح و شرطش اين است. نه، دليل دلالت كرده است كه مسح الجنب كتابت قرآن را حرام است. و از آن طرف هم دليل داريم كه مسح واجب است. چون كه رفع هتك است. جمع ما بين وجوب المسح كه در اين صورت واجب است مسح و ما بين حرمت تكليفى كه هست حرام است مسح الجنب قرآن را حرام است، جمع ما بين اينها چون كه متمكّن از غسل هم كه نيست. مفروض اين است، جمع ما بينهما اقتضا مىكند كه بگوييم كه تيمم بكند. اين تيمم جمع ما بين التّكليفين است.و الاّ اگر هتكى نبود، وجوب المسحى در بين نبود، اين تكليف نبود مىگفتيم دست نزند. برود غسل كند. نمىتواند دست بزند. چون كه مسحش واجب است و بقائش هتك است، جمع ما بين دليل وجوب المسح و ما بين دليل حرمت المسح الجنب و غير المتطهّر قرآن را، مقتضايش اين است كه بايد اين وضو بگيرد كه ممكن نيست. تيمم يا غسل كند كه ممكن نيست. تيمم بكند و اين كار را بكند. جنب خصوصيتى ندارد. محدث بالاصغر هم همين جور است.
از كلام صاحب العروه قدس الله نفسه الشّريف آن نفس عبارتى كه در عروه دارد، معلوم است كه ما نحن فيه را از اين قسم اخير گرفته است اين مسأله را. چون كه يك تكليفى مكلّف دارد بر اين كه صلاة را بايد عند التمكّن با طهارت مائيه اتيان كند. جنب غسل كند و با غسل صلاتش را اتيان كند و از آن طرف هم دليل داريم كه جنب با جنابت نمىتواند داخل مسجد بشود. اين جور است ديگر. مقتضاى جمع ما بين وجوب الصّلاة مع الطّهارت المائيهو ما بين اين كه حرام است جنب داخل بر مسجد بشود، مقتضاى جمع ما بين اين تكليفين اين است كه يتيمم لدّخول تيمم مىكند و داخل مىشود و ماء را مىآورد يا در بيرون غسل مىكند يا در همان جا.
بدان جهت در ما نحن فيه اين مقتضاى جمع ما بين التّكليفين مىشود. وقتى كه اين جور شد، بر ايشان دو تا اشكال شده است. اشكال اوّل اين است كه شما سابقاً گفتيد كه دخول جنب در مسجد لاخذ شىءٍ منه اشكالى ندارد. اين جور اخذ كرد ديگر. سابقاً مىگفت كه دخول جنب در دو حال جايز است. يك در حال اجتياز، در غير المسجد البته مسجد الحرام و غير مسجد النّبى (ص). يكى دخول جايز است...يكى هم لدّخول لاخذ شيئاً منها از مساجد. خوب بنابراين تيمم نمىخواهد كه. تكليف كه دارد صلاة را با طهارت مائيه بخواند، تكليف ديگرى ندارد. حرمت الدّخول درباره اين شخص نيست. چون كه اخذ مىكند شىء را. چون كه در ما نحن فيه تكليف آخرى نيست، گفتيم در اين صورت ثالثه بايد تكليف آخرى باشد، مثل وجوب رفع و وجوب رفع الهتك كه مثال زديم. در ما نحن فيه تكليف آخرى نيست. سابقاً گفتيد كه نه جنب مىتواند داخل بشود به مسجد و اخذ شىء از او را بكند. اين يك اشكال است. جواب اين اشكال اين است كه ايشان از آن فتوا عدول كرده است. چون كه همين مسأله را كه ماء در مسجد بوده باشد، اين را باز در بحث تيمم، در...تيمم مسأله 35 است، آن جا عنوان كرده است و آن جا فرموده است اگر اخذ الماء...ممكن باشد عيب ندارد تيمم نمىخواهد. چون كه در حال...مىتواند اخذ كند...جايز است و تيمم نمىخواهد و امّا اگر...ممكن نشد، بايد تيمم كند لاخذ الماء. چون كه نمىتواند اخذ ماء بكند. داخل بشود به مسجد جنباً به غير...معلوم مىشود از آن فتوا و اين مسأله چون كه تكرار شده است معلوم شده است كه از فتواى سابقى و از مسلك سابقى عدول كرده است رضوان الله عليه.
و اشكال دومى كه به ايشان شده است در ما نحن فيه، درست توجه كنيد. مسأله خيلى مهم است علميتش و در ساير مسائل آن مطالبى كه در اين مسأله گفته مىشود، همه اين مطالبى كه هست در مسائل ديگرى مبتنى به اين مطالب هستند. اگر اين مطالب منقّه بشود در مقام، حكم آن مسائل معلوم مىشود. اشكال ديگرى كه شده است، اشكال شده است كه اين شخص جنب تيمم بكند، با اين تيمم داخل مسجد نمىتواند بشود. اين تيممش باطل است. يعنى نسبت به دخول در مسجد باطل است. اين تيمم بايد براى نمازش بكند و نمازش را هم در بيرون مسجد بخواند. به خود مسجد نمىتواند داخل بشود. يكى از آن كسانى كه ملتزم شده است به اين معنا كه اين شخص جنب بايد تيمم بكند براى صلاتش و صلاتش را هم در خارج مسجد بخواند، اين صاحب قبر شريف است آقاى بروجردى رحمة الله عليه. در تعليقهاى كه در عروه دارد در ما نحن فيه اشارتاً و در باب تيمم تصريحاً كه اين نمىتواند داخل بشود به مسجد مع التّيمم. بايد به صلاتش تيمم بكند و در خارج مسجد صلاتش را بخواند. اينهايى كه اين مطلب را گفتهاند و فرمودهاند اين نمىتواند با تيمم داخل مسجد بشود، اينها دو تا امر را نه همهشان را. دو تا امر ممكن است در ما نحن فيه گفته بشود كه چرا با اين تيمم نمىشود داخل مسجد شد. امر اول آن امرى است كه فرمودهاند رضوان الله عليه كه فرمودهاند اصل جنب كه از...است و تيمم مىكند، آن...حسابى مثل آن كسى كه بدنش زخم است. جنب است. نمىتواند غسل كند. تيمم بايد بكند براى نمازش. يا آن كسى كه اصلاً آب ندارد هيچ جا. مثلاً در سفر است. هيچ آبى نيست در هيچ جا كه براى صلاتش بايد تيمم بكند. اين جنب اگر در همان راه يك مسجدى بوده باشد بخواهد داخل بشود بعد از تيمم لصّلاة به آن مسجد نمىتواند. آنى كه توى شهر است، بدنش زخم است، آخوندها گفتهاند تو بايد تيمم بكنى براى نمازهايت تا زخمهايت خوب بشود. تيمم بكند براى نمازهايش. وقت نماز هم بخواهد داخل مسجد بشود، به مسجد نمىتواند داخل بشود. اصلاً جنب ولو هر جنبى بوده باشد...باشد كه بايد وظيفهاش لصّلوات تيمم است، او نمىتواند داخل مساجد بشود. چرا؟ ايشان اين جور فرمودهاند، فرمودهاند در لسان ادلّه آن افعالى كه بر غير متطهّر حرام است، او براى...تيمم بكند حلال مىشود. مثل مسح كتابت قرآن. مسح كتابت قرآن كه لا يمسّحوا الاّ المطهّرون يا لا تمسّحوا بغير طهرٍ اين اگر فرض كنيد اين جور بوده باشد شخصى از...بوده باشد كه وظيفهاش بر نمازش تيمم كردن است، اين وقتى كه تيمم كرد مىتواند مسح كتابت قرآن بكند. چون كه طهارت دارد ديگر. وقتى كه...شد طهارتش همان تيمم است. امّا بعضى افعال است كه موضوع عدم الجواز كه جايز نيست جنب است حتّى يغتسل. بر جنب اين فعل حرام است حتّى يغتسل. مثل قوله سبحانه كه دارد و لا جنباً الاّ عابر سبيلٍ حتّى تغتسلوا، معنايش اين است كه دخول در مساجد براى جنب حرام است مگر اين كه غسل كند. يعنى جنابتش برطرف بشود. و هكذا در روايات كه الجنب و الحايض لا يدخلان المسجد الاّ...و در مسجدين هم لا يجوز حتّى...موضوع عدم الجواز جنب است. جنب حايض است. يا الجنب و الحايض لا يقرئان السّجدة يعنى آيه سجده كما ذكرنا، آنها موضوعش جنب است و تيمم كردن جنب جنابتش را برنمىدارد. جنب وقتى كه تيمم كرد ولو براى نمازش، جنابتش مرتفع نمىشود. حدثش مرتفع مىشود. جنبٌ غير محدث. جنبى است كه حدث ندارد. مىتواند از چيزهايى كه مشروط بالطّهارت است آنها را اتيان كند.
و امّا چيزهايى كه مشروط به عدم الجنابت است، و بر جنب حرام است، آنها را نمىتواند اتيان كند. بايد لسان ادلّه را نگاه كرد. در لسان ادلّه اگر فعلى بر غير طاهر حرام بوده باشد او به واسطه...به تيمم كردن او نه براى اين شخص جايز مىشود. چون كه طهارت دارد. تيممش طهارت است. و امّا در لسان ادلّه اگر موضوع عدم جواز جنب بوده باشد و حايض بوده باشد حتّى يغتسل يا مطلقا الحايض و الجنب. چون كه حتّى يغتسل جنابت را برمىدارد. باز جنب بما هو جنب مىشود. بر جنب اين فعل حرام است، آن در جنابتش چون كه با تيمم مىماند. منتهى حدث ندارد. جنبٌ غير محدث. باز حرمت الدّخول مىماند. بدان جهت ايشان فرموده است دخول در مساجد براى جنب، اصلاً جايز نيست تا مادامى كه غسل نكرده است و به اين به واسطه تيمم از آن...بالاتر نمىشود...بالاتر نمىتوانند داخل مسجد بشوند. اين چه جور مىتواند اين شخص داخل مسجد بشود به تيمم. اين يك وجهى است كه فرمودهاند و صحيحهاى در ما نحن فه هست كه خواهيم گفت و از آن صحيحه هم استظهار كردهاند اين معنا را كه بگذاريد بخوانم تا مطمئن بشويد. اين صحيحه را هم ذكر فرمودهاند و اين صحيحه دلالت مىكند بر اين كه جنب ولو...بوده باشد تيمم بكند، با آن تيمم جنابتش مرتفع نمىشود.
سؤال؟ آن وقت تكليف صلاتى ساقط نمىشود. در حال اختيار است، نه در حال اضطرار. آن باب تزاحم است. آن هم بنا بر حرفى، و الاّ بنا بر احتمالى كه خود ايشان دارد تكليف صلاتى ساقط مىشود. متمكّن نيست. اگر اضطرارى داشته باشد در مسجد حبس بكنند عيبى ندارد. بخواند. آن مبحوس است. مضطر است آن جا بماند. و الاّ فلا.
آن جا دارد در باب تيمم، جلد 2 وسائل است. باب 12 از ابواب التّيمم و روايت، روايت 4 است. در آن جا دارد شيخ قدس الله نفسه الشّريف محمد ابن الحسن باسناده عن الحسين ابن سعيد، عن حمّاد، حمّاد ابن عيسى است. عن حريض، حريض ابن عبد الله عن زراره، عن ابى جعفرٍ (ع). قال قلت...كيف التّيمم؟ تيمم چه جور مىشود؟ ايشان مىفرمايد بر اين كه هو ضربٌ واحدٌ بالوضو و الغسل من الجنابه تضرب بيديك مرّتين ثمّ...نفستاً للوجه و مرّتاً لليدين كه اينها محل شاهد نيست. و...الماء فعليك الغسل. اين تيمم مثل غسل نيست. كار غسل را نمىكند و ...الماء فعليك الغسل ان كنت جنباً اگر جنب هستى چون كه اين ديگر،
سؤال؟ عرض مىكنم من مطلب ديگرى مىگويم. سؤال؟ عرض مىكنم ايشان مىگويد و...محلّ شاهد در...است. و...الماء فعليك الغسل ان كنت جنباً اين را مىدانيد كه ادات شرطيه وقتى كه به فعل ماضى داخل شد او را منسلخ از زمان مىكند. اين جور است ديگر. علماء ادب هم گفتهاند. از مسلّمات ادب است.
عرض مىكنم بر اين كه...الماء فعليك الغسل ان كنت جنباً فرض كرده است با وجود اين كه اين شخص تيمم دارد، فرض جنابت كرده است امام. مىگويد وقتى كه به آب رسيدى كه تيمم داشتى وقتى كه به آب رسيدى اگر جنب بودى، غسل بكن. و ان كنت غير جنبٍ و الوضو ان لم تكن جنباً اگر جنب نبوده باشى وضو بايد بگيرى. فرض كرده است امام (ع) كه اين شخص در حال تيمم هم جنب بود. و...تيمم داشته است. به آن متيمم خطاب مىكند. مىگويد...اصبت الماء فعليك الغسل ان كنت جنباً يعنى ايّها الجنب...فاغتسل. يعنى در حالى كه تيمم هم داشتى جنب بودى.
سؤال؟ عرض مىكنم ظاهر اين روايت اين است كه در حال تيمم هم آن جنابت بود. و بدان جهت اين شخصى كه هست بايد غسل بكند. خوب على هذا الاساسى كه هست، ايشان ملتزم شدهاند كه در ما نحن فيه يعنى وجه التزام احد الامرين اين است كه اين شخص نمىتواند داخل مسجد بشود. تيممش فايدهاى ندارد. خود اين قائل عظيم رضوان الله عليه در كلامش اعتراف دارد كه احدى از فقها از آنها تصريحى يا نقلى نشده است كه...نمىتوانم بعد از تيمم داخل مسجد بشوم. ايشان فرموده است ولو...تجويز مىكنند، ظاهرش اين است كه منع نقل نشده است. ولكن مقتضى الادلّه عدم الجواز است. چون كه جنابت مرتفع نمىشود. چرا جنابت مرتفع نمىشود؟ مىفرمايد اگر جنابت را تيمم مرتفع بكند، بعد از اين كه به آب رسيد غسل نمىخواهد. چون كه موجب جنابت دو شىء است. يكى انزال است، يكى دخول. آن جنابتى كه سابقاً بود، به تيمم رفع شد. بعد از تيمم كه آب پيدا كرده است، نه دخولى شده است، نه انزالى. چرا غسل بكند؟ پس معلوم مىشود كه جنابت باقى بود. چون كه آن ادلّه مىگويد دو شىء موجب جنابت است. يكى دخول است و يكى انزال. پس معلوم مىشود جنابت باقى بود. يك شاهد ديگر هم آوردهاند ايشان رضوان الله عليه.
شاهد ديگر اين است كه نديديد امام (ع) در آن كسى كه محتلم در مسجد الحرام بود به ايشان فرمود تيمم بكنم و خارج بشو؟ خوب اگر تيمم رافع جنابت است، چرا خارج بشود. بعد از تيمم كردن بنشيند. چون كه بعد از تيمم جنب نيست. بنشيند توى مسجد. چرا فوراً خارج بشود. تيمم كه كرد مىشود متطهّر. بنشيند آن جا تماشا كند كه مردم چه جور طواف مىكنند. چرا فرمود خارج بشو؟ اين معلوم مىشود بر اين كه در ما نحن فيه تيمم رافع حدث است و جنابت را رفع نمىكند و بدان جهت در ما نحن فيه اين جور بايد بشود. ولو مخالفت با اصحاب بشود. عرض مىكنم اين امر اول تمام نيست و ما ملتزم هستيم كه...كه وظيفهشان تيمم لصلّاة است، لفقد الماء اصلاً او اين كه ماء ضرر به آنها دارد، آنها با تيمم داخل مسجد مىتوانند بشوند. اين اشكالى ندارد در نظر ما. و اين فرمايشات ايشان هم به نظر قاصر ما تمام نيست. چرا؟ اولاً اين كه در روايات ولو ذكر شده است كه جنب و حايض نمىتوانند داخل بشوند. ولكن ظهور روايات جنب بما انّه محدثٌ است. آنى كه در ارتكاض متشرّعه هست، اين است كه جنابت حدث است. بما اين كه جنب محدث است نمىتواند داخل مسجد بشود. بما اين كه محدث است نمىتواند قرائت آيه عظيمه را بخواند. منصرف اين روايات به قرينه ارتكاض متشرّعه كه در ارتكاض متشرّعه جنابت حدثى است در مقابل حدثى كه به بول و غايط و خروج ريح و اينها حاصل مىشود كه از آنها تعبير به حدث اصغر مىشود و از اين جنابت تعبير به حدث اكبر مىشود. جنابت يعنى انزال و دخول اينها حدث هستند. اعتبار حدث شده است كه اينها ضدّ طهارت هستند. رافع طهارت هستند. اينها حدث هستند. اين روايات هم او را مىگويد. شاهد بر اين كه روايات اين را مىگويد، خود روايت آن كسى است كه در مسجد الحرام محتلم شده است. اگر حرام براى شخص، براى جنب حرام است بودن در مسجد، چه با طهارت، چه بدون طهارت، خوب چرا تيمم بكند؟ خود ارتكاض اين معنا كه و اصابت جنابتٌ فاليتيمم تيمم بكند، پشت سرش هم دارد و لا يمرّ فى المسجد الاّ متيمماً و لا بعث...فى ساير المساجد و هو جنب، بلا تيممٍ خود اين تيمم، تشريع تيمم در همان مورد، كه بما انّه طهارتٌ است، اين معلوم مىشود آنى كه از روايت فهميده مىشود، اين است كه بما انّه محدثٌ نمىتواند در مسجد بماند. خوب شما بفرماييد بعد از تيمم كردن چرا نمىنشيند تماشا كند مردم را؟ اين سابقاً جوابش را گفتيم. گفتيم آن مكث زايد تيمم نسبت به آن عملى كه متمكّن نيست بر او از طهارت مائيه نسبت به آن عمل طهارت است. اين مكث بقائى را كه دو ساعت ديگر توى مسجد بنشيند، اين را اين شخص مىتواند با غسل بنشيند. بيايد زود بيرون در بيرون غسل كند و دوباره برگردد بنشيند تماشا كند. چون كه نسبت به مقدار آن مكث بقايى متمكّن است بر اين كه با غسل بنشيند، بدان جهت واجب است خارج بشود. تيمم نسبت به آن فعلى كه قدرت ندارد او را به طهارت مائيه اتيان كند، نسبت به او طهارت است. اين روايت كه مىگويد، اين روايت الاّ متيمماً بايد مرور بكند، اين معلوم مىشود بر اين كه موضوع حرام حدث است. بدان جهت است كه آنهايى كه در ايّام حج عذر دارند، دستشان شكسته است يا بدنشان زخم است، نمىتوانند غسل كنند و وضو بگيرند. اينها تيمم مىكنند و با همان تيمم داخل مىشوند به مسجد الحرام و طواف را اتيان مىكند صلاتش را. از مساجد بالاتر از مسجد الحرام نيست. سيره متشرّعه بر اين بوده است. در يك روايتى هم اين بود كه...كه جنب هستند تيمم كردهاند، آنها نمىتوانند طواف بكنند، آنها بايد نايب بگيرند به طوافشان. چيزى اينها نقل نشده است. هكذا در آن صحيحه محمد ابن مسلم اين جور داشت. داشت بر اين كه الجنب چيزى كه هست قرآن را باز مىكند و...مصحف من وراء الثّوب مىكنند و لا يقرئان العظائم. عظائم را نمىخوانند. عظائم يعنى آيه سجده...خوب اين معلوم است كه لا يفتحان المصحف بلااشكال يعنى بلا تيممٍ. در جايى كه...هستند اين به جهت اين است كه دستشان مع الحدث نرسد به خطّ قرآن. بلا انّه آن...نهى از...الثّانى چه جور از او نهى شده است، همين جور هم نهى شده است از قرائت عظائم. بگوييم نسبت به قرائت عظائم بما هو جنبٌ هست. نسبت به آن مسح بما هو محدثٌ است. اصل جنابت غير از حدث معناى ديگرى ندارد. جنابت حدث مخصوصى هست. غير از حدث معناى ديگرى ندارد. اين كه فرموديد اگر بنا بر اين بوده باشد كه جنابت مرتفع بشود بعد از وجدان ماء چرا غسل بكند، چون كه رافع موقّت امر نيست. امر عقلايى و اعتبار مىكند، رافع موقّت است. ولكن وقتى كه فرض بفرماييد رافع موقّت رفت، شىء به همان سبب اولى...مىكند. حتّى در مرض هم همين جور است. مىگويند چند ماه خوب شد زخم، دوباره برگشت. اين...مىكنند...همان مرض سابق است. اعتبار مىكنند همان را. شارع آن جنابت و آن حدثى كه موجود شده است، اعتبار كرده است تيمم را، رافع موقّت. كه موقّتاً او را رفع مىكنند. مثل مسكّن حدث. حدث را دواى مسكّن چه جور، اين مسكّن آن حدث است. حدث را موقّتاً از بين مىبرد. ولكن وقتى كه اصابه ماء شد، به همان اعتبارى كه دخول سابقى و انزال سابقى جنابت آورده بود، به همان اعتبار جنابت...مىكند. حدث...مىكند. نه حدث آخر جديد كه بگوييد سببش پيدا نشده است. بدان جهت مقتضى الادلّه همين است. بدان جهت روى اين اصل ما همين جور ملتزم هستيم كه...تيمم بكنند دخول در مساجدشان جايز است. نگوييد كه اگر اين حرفها تمام بشود، و روايات دلالت بكند بر اين كه جنب حايض نمىتواند داخل مساجد بشوند و مكث كنند و موضوع هم اگر جنب حايض خودش بوده باشد نه حدث. ممكن است كسى گفته بشود كه اگر حرفهاى ايشان را تصديق كنيم و بگوييم كه جنب حايض موضوع حكم هستند لا بما هو محدثٌ و لا بما هو جنابت حدثٌ خود جنب و حايض موضوع حكم هستند و نمىتوانند با تيمم داخل صلاة بشوند مقتضاى آن ادلّه اين است، مىگوييم آن ادلّه معارض است با ادلّهاى كه تجويز مىكند براى شخص متطهّر دخول در مساجد را. شخصى كه متطهّر است مىتواند داخل مساجد بشود.
سؤال؟ ايشان مىفرمايد هست. ما مىگوييم موقتاً رفع شده است. فعلاً جنابت ندارد. ولكن وقتى كه اصابه ماء شد، همان جنابت...مىكند. رافع موقّت امرى است اعتبارى و عقلا اعتبار مىكنند. و شارع هم امر اعتبارى است اعتبار مىكند.
در صحيحه...الحكيم كه در باب 10 از ابواب الوضو وارد است، روايت 2 است. محمد ابن على ابن الحسين صدوق عليه الرّحمه فى المجالس در كتاب مجالس نقل كرده است عن احمد ابن زياد از احمد ابن زياد عن احمد ابن زياد ابن جعفر الحمدانى اين احمد ابن زياد ابن جعفر الحمدانى از مشايخ صدوق است. مثل اين كه اين در راه حج هم با او ملاقات كرده است. خود صدوق اين را توثيق كرده است شيخش را. گفته است شيخى بود كه ثقه و فاضل، او هم نقل كرده است از على ابن ابراهيم صاحب التّفصير يادتان باشد احمد ابن زياد ابن جعفر الحمدانى كه از مشايخ صدوق است، شخص موثّقى است. خود صدوق توثيق كرده است اين شخص را. احتمال مىدهم كه اين توثيقش يادم نيست كه كجا كرده است. احتمال مىدهم در اكمال الدّين بوده باشد كه اين شخص را توثيق كرده است اكمال الدّينش صدوق. عن على ابن ابراهيم عن ابيه عن ابن ابى عمير عن ملازم ابن حكيم كه سند همه اجلاّ هستند عن الصادق جعفر ابن محمدٍ (ع) انّه قال عليكم باتيان المساجد فانّها بيوت الله فى الارض. كلام در اين است...طهّر الله من ذنوبه. كسى به مساجد متطهّراً داخل بشود، خداوند ذنوبش را تطهير مىكند. من دخله متطهّراً جنبى باشد كه وظيفهاش تيمم بود، طهارتش تيمم بود لصّلاة. براى صلاة تيمم كرده است، داخل مىشود به مسجد كه نماز جماعت بخواند. اين روايت مىگيرد اين را. و هكذا غير اين جنب را هم مىگيرد. آن كسى كه اصلاً جنب نيست ولكن وضو گرفته است و آمده است. همين جور است. اين روايت مىگيرد هم جنب متيمم را، هم غير اين جنب را. آن جنبى كه غسل كرده است يا محدث بالاصغرى كه وضو گرفته است. آن روايات مىگويد كه جنب نمىتواند داخل بشود. آن روايات هم مطلق است. جنبى كه تيمم داشته باشد يا جنبى كه...نبوده باشد. آن هم مطلق است. نسبت ما بين اين صحيحه و آن روايات عموم و خصوص من وجه است. آنها مىگويند بر اين كه جنب نمىتواند چه متيمم بشود، چه جنب غير اين جنب بشود. جنبى باشد كه عذر ندارد يا تيمم ندارد. و اين روايت مىگويد شخصى كه متطهّر است مىتواند داخل بشود. چه جنب...متيمم باشد، چه متطهّرى باشد كه غير اين جنب است. در جنبى كه متطهّر است و...است اين دو طايفه تعارض مىكنند. آن اخبار مانعه مىگويد داخل نشود جنب. اين من...مىگويد داخل بشود. ثواب هم دارد. تساقط مىكنند. رجوع به اصالت الحل مىشود كه نمىدانيم اين جنب متطهّر...مىتواند داخل بشود يا نه اصالة الحلّيه است. اين را نمىگوييم ما. اين وجه ما نيست. چون كه اين وجه صحيح نيست. اين عموم و خصوص من وجه بشود، بايد به آن اخبارى كه مىگويد لا جنب لا يدخل المسجد به او بگيرى. چون كه آنها موافق كتاب هستند. كتاب مىفرمايد و لا جنباً الاّ عابر سبيلٍ حتّى تغتسلوا. كتاب مىگويد بايد غسل بشود. چون كه آن روايات موافق با كتاب است بايد به آنها گرفته بشود. اين وجهى نيست كه ما بگوييم.
وجهى كه ما گفتيم همين است كه آن ادلّه جنب را به ما هو محدثٌ مىگويند. حيثٌ كه معهود نيست در اذهان متشرّعه از جنابت الاّ كونها حدثً خاصّه و مقتضاى روياتى كه در تيمم وارد شده است اين است كه اين تيمم رافع حدث است. آن صحيحه زراره هم كه ان كنت جنباً يعنى قطع نظر از اين تيمم كه كرده بودى اگر جنب بودى بايد غسل كنى. و قطع نظر از اين تيمم اگر غير جنب بودى بايد وضو بگيرى. او معنايش هم اين است. بدان جهت در مسأله كلامى نيست. اين وجه اول، امر اول در اين كه اين جنب نمىتواند داخل مسجد بشود به تيمم اين وجه اول تمام نيست. انّما الكلام يبقى فى الوجه الثّانى انشاء الله.
|